به گزارش خبرنگار مهر، یزدان شیرمحمدی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور در یادداشتی به خبرگزاری مهر، در پاسخ به سخنان اخیر وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره نقش دانشگاه پیام نور در نظام آموزش عالی کشور آورده است:
جناب آقای دکتر حسین سیمایی صراف عزیز
در سال‌های گذشته، یکی از بحران‌های پنهان نظام آموزش عالی ایران، اضطراب کنکور، نابرابری در دسترسی به دانشگاه‌ها و تمرکز فرصت‌ها در مراکز استان‌ها بوده است. این روند در کنار رشد کمّی دانشگاه‌های شهریه‌محور و تجاری‌شده، سبب شکل‌گیری حس محرومیت و ناامیدی در لایه‌هایی از جامعه شد که یا امکان رقابت در کنکور را نداشتند یا شرایط اقتصادی و جغرافیایی تحصیل در دانشگاه‌های متمرکز را.
در چنین شرایطی، دانشگاه پیام نور با رویکردی آرام‌بخش، فراگیر و عدالت‌محور وارد عرصه شد. این دانشگاه با ساختاری نیمه‌حضوری، بهره‌گیری از محتوای آموزشی متمرکز و مبتنی بر منابع مکتوب مرجع، حضور اساتید متعهد و توانمند، ارزیابی‌های سراسری دقیق و فراهم ساختن امکان تحصیل از راه دور، توانست نقشی مؤثر در رفع تبعیض آموزشی، گسترش عادلانه فرصت‌های علمی و کاهش اضطراب ناشی از رقابت‌های آموزشی ناسالم ایفا کند.
از منظر روان‌شناسی، احساس تعلق، دیده شدن و فرصت برابر، نیازهایی بنیادین برای تقویت عزت‌نفس و انگیزه یادگیری‌اند.
پیام نور، با پذیرش دانشجویان در اقصی نقاط کشور، از جمله مناطق مرزی، محروم، و حتی در زندان‌ها و خانواده‌های کم‌درآمد، نشان داد که آموزش عالی می‌تواند عامه‌فهم، دردسترس و کرامت‌بخش باشد.
از منظر جامعه‌شناسی نیز، تأثیر پیام نور در جلوگیری از مهاجرت تحصیلی، کاهش گسیختگی خانواده‌ها، ماندگاری نخبگان در محل سکونت، و کاهش هزینه‌های جانبی آموزش، قابل تحلیل و اثبات است. این دانشگاه توانست آموزش را از مرکز به پیرامون انتقال دهد؛ اقدامی که تاکنون در سطح ملی بی‌نظیر باقی مانده است.
در اظهارات اخیر وزیر محترم علوم، از رقابت دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک تجربه منفی در توسعه بی‌رویه آموزش عالی یاد شده است. با احترام به دغدغه ایشان، باید یادآور شد که این قیاس، چنان‌که در سخنان مطرح گردیده، فاقد دقت تحلیلی کافی است.
دانشگاه پیام نور نهادی دولتی است با مأموریت مشخص در جهت تحقق عدالت آموزشی و دسترسی همگانی به آموزش عالی؛ در حالی که بسیاری از مؤسسات شهریه‌محور، با اهداف اقتصادی و در برخی موارد، بدون حداقل استانداردهای علمی، توسعه یافته‌اند.
چگونه است که در مورد دانشگاه‌هایی که حتی فاقد هیئت علمی پایه (استادیار) هستند و با لابی‌گری‌های پشت‌پرده موفق به راه‌اندازی دوره‌های دکتری شده‌اند، کمتر نقد رسمی صورت می‌گیرد، اما دانشگاه پیام نور که با کمترین بودجه و بیشترین بهره‌وری علمی و آموزشی، سال‌ها در خط مقدم گسترش دانش ملی قرار داشته، این‌گونه در معرض هجمه‌های بولتن‌محور و رسانه‌ای قرار می‌گیرد؟
آیا جای پرسش نیست که این هجمه‌ها، ناخواسته زمینه‌ساز رشد مؤسسات غیرانتفاعی و افزایش درآمد مراکز شهریه‌محور می‌شود؟ محدود کردن دانشگاه پیام نور، به جای افزایش کیفیت آموزش، تنها به تضعیف عدالت آموزشی و افزایش شکاف طبقاتی در آموزش عالی خواهد انجامید.
دانشگاه پیام نور مشکل دیرینه کنکور را در سکوت حل کرد. بدون هیاهو و بدون ادعا میلیون‌ها نفر را از اضطراب روانی ورود به دانشگاه رهایی داد؛ از دانش‌آموزان مناطق دورافتاده گرفته تا مادران خانه‌دار، از کارمندان تا روستاییان. هیچ دانشگاهی در ایران نتوانست چنین گستره‌ای از جامعه را در خود جای دهد.
امید است سیاست‌گذاران، در تدوین برنامه‌های آینده آموزش عالی، نگاه دقیق‌تری به نقش پیام نور در آرام‌سازی روانی جامعه، توزیع عادلانه آموزش، و توسعه ملی داشته باشند؛ نه اینکه با قیاس‌های ساده‌ساز، زمینه محدودسازی یکی از مردمی‌ترین نهادهای علمی کشور فراهم شود.
