بازار؛ گروه آب و انرژی: احمد مهدوی ابهری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی معتقد است منقطع بودن زنجیره تولید در کشور ما چالش های زیادی را برای این صنعت ایجاد کرده است و در گفتگو با بازار می گوید: بی شک اگر زنجیره های تولید در کشور ما قطعه قطعه نمی شد، شرکت های پتروشیمی بهره وری بیشتری داشتند و سود بیشتری هم می توانستند کسب کنند. البته طی چند سال گذشته حرکت هایی برای ایجاد یکپارچگی در زنجیره های تولید صورت گرفته است.
دولت می توانست به جای واگذاری، سهام شرکت بازرگانی پتروشیمی را بین شرکت ها تقسیم کرده و همه پتروشیمی ها به نوعی سهامدار آن شوند. در این حالت می توانستیم برند « PCC» را در خارج از کشور حفظ کرده و با این کار قدرت چانه زنی و صادرات خود را افزایش دهیم. ضمن اینکه با این کار جلوی رقابت منفی را در بازارهای صادراتی را هم می توانستیم بگیرم
این فعال صنعت پتروشیمی بر این باور است که یکی از تصمیم هایی که منجر به بروز خسارت در صنعت پتروشیمی شد، واگذاری شرکت بازرگانی پتروشیمی PCC بود.
او می گوید: این شرکت، بازرگانی ما را به صورت متمرکز انجام می داد اما به اشتباه این بخش به گروهی واگذار شد. این در حالی است که می توانستیم سهام این مجموعه را تقسیم کنیم و همه پتروشیمی ها سهامدار آن شوند. در این حالت می توانستیم برند شرکت بازرگانی پتروشیمی PCC را در خارج از کشور داشته باشیم و با این کار قدرت چانه زنی و صادرات خود را افزایش دهیم. ضمن اینکه با این کار جلوی رقابت منفی را در بازارهای صادراتی هم می توانستیم بگیرم.
به گفته مهدوی ابهری، در حال حاضر، ده‌ها شرکت بازرگانی در این صنعت فعال هستند. ذات حضور آن‌ها مشکلی ندارد، اما نبود یک نهاد سیاست‌گذار که هماهنگی ایجاد کند، منجر به رقابت ناسالم شده است.
اگر شرکت بازرگانی پتروشیمی به درستی واگذار شده بود امروز می توانستیم یک سیاست گذاری واحدی در بازار صادراتی داشته باشیم و به جای رقابت در یک بازار، به‌طور منسجم به چند بازار منطقه‌ای وارد شویم
او می گوید : اگر شرکت بازرگانی پتروشیمی به درستی واگذار شده بود امروز می توانستیم یک سیاست گذاری واحد در بازار صادراتی داشته باشیم و به جای رقابت در یک بازار، به‌طور منسجم به چند بازار منطقه‌ای وارد شویم اما امروز هر شرکتی برای خودش عمل می‌کند.
دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اشاره به این نکته که دولت در واگذاری های خود اشتباهاتی را انجام داده است، اضافه کرد: دولت باید در واگذاری ها به گونه ای رفتار می کرد که زنجیره ها به یک گروه واگذار شود اما متاسفانه این کار انجام نشد و شاهد هستیم هر بخش از یک زنجیره در اختیار یک نهاد و یک شرکت است. پتروشیمی جم یا پتروشیمی امیر کبیر مثال هایی برای این ادعا هستند. این در حالی است که دولت باید شرایطی را ایجاد کند که این واحدها به نوعی مکمل یکدیگر شوند. حالا هم تا جایی که امکان دارد باید به سمت از بین بردن این انقطاع ها برویم.
او با بیان اینکه سیاست گذاری در صنعت پتروشیمی ما واحد نیست، افزود: به عنوان مثال گاز طبیعی در یک زنجیره به متانول تبدیل می شود. متانول به الفین و الفین به پلی اتیلن و پلی پروپیلن تبدیل می شود. همه اینها واحدهای تولیدی یک زنجیره را تشکیل می دهند. نمی توان که یک قسمت زنجیره را به یک بخش واگذار کرده و بخش دیگر را به مجموعه دیگری واگذار کنیم. این انقطاع باعث خسارت و بعضا کارشکنی ها و سنگ اندازی هایی می شود.
توزیع ریسک با ادغام زنجیره ای شرکت های پتروشیمی
این فعال صنعت پتروشیمی که راه نجات صنعت پتروشیمی را، نه در ادغام افقی صرف (یعنی تجمیع شرکت‌های هم‌محصول)، بلکه در ادغام عمودی و زنجیره‌ای می داند، اظهار داشت: وقتی شرکت از خوراک تا محصول نهایی را پوشش دهد، بسیاری از مشکلات حل می‌شود. مثلاً اگر قیمت جهانی یک محصول افت کند، اما شرکت از سود فرآوری و فروش محصول دیگر سود کند، تراز مالی آن حفظ می‌شود. این همان توزیع ریسک است.
مهدوی ابهری که معتقد است در شرایط فعلی کشور باید به دنبال توسعه صنعت پتروشیمی و تکمیل زنجیره های ارزش در این صنعت باشیم، ادامه داد: شک نکنید که اگر ما صنعت پتروشیمی را نداشتیم، اثرات منفی تحریم‌ها به مراتب بیشتر می شد. تحریم نفت خام کار خیلی پیچیده ای نیست و دیگر کشورهای تولید کننده نفت می توانند با کمی افزایش تولید، جای خالی ایران را در بازارهای صادراتی تا حدودی پٌر کنند. ولی چنین امکانی در محصولات پتروشیمی وجود ندارد.
تحریم نفت خام کار خیلی پیچیده ای نیست و دیگر کشورهای تولید کننده نفت می تواند با کمی افزایش تولید جای خالی ایران را در بازارهای صادراتی تا حدودی پٌر کنند. ولی چنین امکانی در محصولات پتروشیمی وجود ندارد. همین چند میلیون تن محصولات پتروشیمی که از کشور ما صادر می‌شود و کارخانه‌های آن طرف دنیا را تغذیه می‌کند، غیرقابل جایگزین است یا حداقل امکان جایگزینی سریع و بلافاصله آن وجود ندارد.
او ادامه داد: همین چند میلیون تن محصولات پتروشیمی که از کشور ما صادر می‌شود و کارخانه‌های آن طرف دنیا را تغذیه می‌کند، غیرقابل جایگزین است یا حداقل امکان جایگزینی سریع و بلافاصله آن وجود ندارد. بنابراین صنعت پتروشیمی، یک صنعت بسیار تاثیرگذار در اقتصاد کشور است. از طرف دیگر، پتروشیمی، صنایع زیادی را در داخل کشور تغذیه می‌کند.
دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی تأکید می‌کند: قبل از شروع خصوصی‌سازی در حوزه پتروشیمی، امور حاکمیتی و اجرا در اختیار دولت و به طور مشخص وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی بود و عملا هیچ تضاد منافعی بین بخش اجرایی این صنعت و حاکمیت وجود نداشت.
مهدوی ابهری افزود: در آن زمان دولت کارفرمای بزرگ این صنعت بود به همین دلیل، اقتصادی‌بودن فعالیت‌ها در این حوزه اساسا از جایگاه بااهمیتی برخوردار نبود. در بین شرکت‌های تولید نیز رقابت بی‌معنا بود؛ چراکه کنترل سیاستگذاری و اجرا در حوزه تولید و تجارت، صرفا در اختیار مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی (به عنوان دولت) بود.
