خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – رضا اکبری: مشکل آب در استان گیلان به ویژه در نواحی جنوبی این استان مانند شهرستان رودبار به اندازه‌ای تشدید شده که این مسئله به سفره آب شرب و کشاورزی مردم و کشاورزان منطقه رسیده است. با این وجود، راهکار اصلی برای رفع این مشکل، تأمین حق‌آبه رودخانه‌های منتهی به این منطقه از استان‌های همجوار و اتمام پروژه سد دیورش عنوان می‌شود.
در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش میزان بارندگی منجر به کاهش منابع آب تجدیدپذیر در استان گیلان شده است این عوامل باعث شده‌اند حجم آب‌های سطحی و زیرزمینی به شدت کاهش یابد و الگوی بارش‌ها دستخوش تغییرات شود؛ به گونه‌ای که دوره‌های خشک طولانی‌تر شده و بارش‌های سیل‌آسا و ناگهانی نیز افزایش یافته است. متأسفانه بخش عمده‌ای از این روان‌آب‌های سطحی به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب مدیریت نشده و به دریا یا تالاب‌ها هدایت می‌شوند.
فشار جمعیت و توسعه نامتوازن بر منابع آب
رشد سریع جمعیت و توسعه شهرنشینی بدون برنامه‌ریزی مناسب، فشار زیادی بر منابع آب وارد کرده است، افزایش مصرف آب در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی در شرایط محدودیت منابع آبی، تقاضا برای آب را به شدت افزایش داده است.
از سوی دیگر، مدیریت نادرست و استفاده بیش از حد از منابع آبی در بخش کشاورزی نیز منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، خشک شدن تالاب‌ها، دریاچه‌ها و افت سطح چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق شده است.
تأمین حق‌آبه رودخانه‌ها و تشدید مشکلات در رودبار
«وحید پورحضرت» فرماندار رودبار در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: با توجه به تنش آبی در سراسر کشور، یکی از دلایل اصلی بروز مشکل آب شرب و زراعی در شهرستان رودبار، کاهش میزان حق‌آبه گیلان و پایین آمدن دبی آب رودخانه‌ها از سوی وزارت نیرو به علت برداشت از استان‌های قزوین و البرز برای تأمین آب پایتخت است.
وی افزود: افت سطح آب چاه‌های منطقه منجیل و لوشان نیز عامل دیگری در تشدید این مشکل است به همین دلیل، عملیات افزایش عمق چاه‌های موجود در رودبار، منجیل و لوشان آغاز شده و سه حلقه چاه جدید نیز احداث شده‌اند تا به صورت موقت مشکل مردم برطرف شود.
فرماندار رودبار گفت: همچنین در راستای تأمین آب شرب برخی روستاها، آب از محل تأمین آب شهرک صنعتی لوشان منتقل می‌شود.
وی یادآور شد: با وجود سه سد سپیدرود، تاریک و آیت‌الله بهجت که در مسیر رودخانه‌های منتهی به رودبار قرار دارند، این شهرستان از بهره‌مندی مستقیم از آب این سدها محروم است و سدهای مذکور عمدتاً تأمین‌کننده منابع آب استان هستند.
پروژه سد دیورش؛ راهکار بلندمدت تأمین آب در جنوب گیلان
فرماندار رودبار با تاکید بر اینکه مهم‌ترین راهکار برای رفع مشکل آب شهرستان، اتمام پروژه سد دیورش است، گفت: با بهره‌برداری از این سد، آب شرب شهرهای توتکابن، رستم‌آباد، منجیل، لوشان و ۲۸ روستای تابعه تأمین خواهد شد.
وی اضافه کرد: پیشرفت فیزیکی این پروژه تاکنون ۷۰ درصد بوده و برای تکمیل آن بیش از سه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است لذا در صورت تخصیص اعتبار لازم، پیش‌بینی می‌شود سد دیورش سال آینده به بهره‌برداری برسد.
تأمین سالانه پنج میلیون مترمکعب آب شرب توسط سد دیورش
«وحید خرمی» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سفر اخیر وزیر نیرو به استان و بازدید از پروژه‌های منابع آب استان، اظهار کرد: دستورات اکید وزیر نیرو برای تسریع عملیات اجرایی پروژه‌ها صادر شده و تلاش داریم تا نیمه اول سال آینده شاهد آبگیری سد دیورش باشیم.
وی گفت: با بهره‌برداری از سد دیورش، علاوه بر تأمین آب شرب شهرهای توتکابن، رستم‌آباد، رودبار، منجیل و لوشان، ۲۸ روستای اطراف نیز از نعمت آب شرب بهره‌مند خواهند شد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان افزود: سد دیورش سالانه پنج میلیون مترمکعب آب شرب و پنج میلیون مترمکعب آب کشاورزی برای ۶۷۰ هکتار از اراضی منطقه تأمین خواهد کرد.
وی همچنین بیان کرد: تأمین نیاز زیست‌محیطی پایین‌دست سد به میزان حدود سه میلیون مترمکعب نیز در دست اقدام است.
اصلاح الگوی مصرف و فناوری‌های نوین؛ ضرورت تغییر ساختاری
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با کم‌آبی، بهبود مدیریت منابع آب از طریق اجرای طرح‌های جامع مدیریت منابع آب و توسعه زیرساخت‌های آبیاری مدرن است.
استفاده از فناوری‌های نوین مانند آبیاری قطره‌ای و تحت فشار می‌تواند به طور چشمگیری مصرف آب در بخش کشاورزی را کاهش دهد و هدررفت منابع آبی را به حداقل برساند.
از سوی دیگر، تغییر الگوی کشت به سمت محصولات مقاوم به خشکی، تحقیق و توسعه در اصلاح نباتات و معرفی ارقام مقاوم به کم‌آبی از دیگر اقدامات مؤثر در بهبود وضعیت منابع آب به شمار می‌روند.
حفاظت از جنگل‌ها، مراتع و تالاب‌ها، بازسازی مناطق تخریب شده و اجرای طرح‌های حفاظت از منابع طبیعی، از اقدامات حیاتی برای بهبود منابع آبی استان محسوب می‌شود.
افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت حفظ منابع آبی و طبیعی نیز نقش مهمی در مشارکت مردم در حفاظت و مدیریت این منابع خواهد داشت و به بهبود وضعیت منابع آبی کمک می‌کند.
