به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام و المسلمین سید محمدمهدی میرباقری استاد حوزه علمیه در دومین همایش علمی هیئت‌ها و آئین‌های مذهبی گفت: محفل گفت‌وگویی که با الهام از معادل اهل بیت شکل گرفته، به عنوان فضایی برای احیای امر و تشکیل یک امت مبتنی بر ولایت عمل می‌کند. عزاداری سیدالشهدا، حضرت امام حسین (ع)، محوری است که امت را در صف‌بندی‌ها و تمایز خود با جبهه مقاومت شکل می‌دهد. در زیارت عاشورا، توجه به عظمت سیدالشهدا بصیرتی در انسان ایجاد می‌کند که حق و باطل را بشناسد و موضع‌گیری کند. این برائت و وفاداری که در هیئت‌ها وجود دارد، نشان‌دهنده اهمیت عاشورا در شناخت و تعهد به ارزش‌های دینی است.
وی افزود: ماهیت هیئت‌ها، یک نهاد اجتماعی است که بر پایه محبت و ولایت شکل گرفته است. جامعه‌ای که بر اساس صفات خیر و روابط محبت‌آمیز توسعه می‌یابد، می‌تواند به ساختاری از خیر و تعالی دست یابد. این دیدگاه مبتنی بر نگاه الهیاتی ما است که در الهیات تاریخی، جامعه بشری به دو گروه تقسیم می‌شود: سلطه‌گران و سلطه‌پذیران.
میرباقری تصریح کرد: فیلسوفی چون کانت در کتاب خود اشاره کرده است که طبیعت برای شکل‌دهی به جامعه‌ای در حال پیشرفت، از تنازع بین انسان‌ها استفاده کرده است. او در نهایت به این نتیجه می‌رسد که انسان در عرصه روشنگری، منفعت‌طلب، سودجو و دور از جامعه‌گرایی است. اما در الهیات و معارف فقهی و سنت حکمت عملی ما، تأکید بر این است که جامعه بر پایه محبت و ولایت ساخته شود. این رابطه شامل ابعاد عمودی و افقی است.
وی با اشاره به سه دسته از نهادهای اجتماعی که بر مبنای رحمت‌نگری و محبت شکل گرفته‌اند، بیان داشت: نهاد خانواده که بر مدار رحمت‌های اجتماعی استوار است، نهاد شهر که با رحمت محله، مسجد و آیین‌هایی چون هیئت شکل می‌گیرد، و نهادهای مبتنی بر ایثار و فداکاری که به‌ویژه در مواجهه با نظام‌های متقابل شکل گرفته‌اند.
این استاد حوزه ادامه داد: جامعه‌ای که بر مبنای نظام ولایت استوار است، دستور خداوند را به اجرا می‌گذارد: «مومنین متصل به حبل الله باشند.» این حبل، رشته‌ای از نعمت‌های بالاست که مبدا شکل‌گیری اخوت و الفت است و منشأ آن، وجود مبارک پیامبر اکرم (ص) است. جامعه‌ای که بر مبنای کرامت زندگی می‌کند، باید این کرامت را در نهادهای اجتماعی نیز تسری دهد.
وی تصریح کرد: الهیات ما بیان می‌کند که جامعه بر مبنای محبت می‌تواند شکل بگیرد و پایدار بماند. اما اگر مقصد انسان‌ها دنیا باشد، صفات رذیله در آن‌ها شکل می‌گیرد. جامعه‌ای که بر مبنای امامت و عقل شکل می‌گیرد، با صفات حمیده می‌تواند رشد کند. علمای ما جزو مأموریت‌های خود قرار می‌دهند که جامعه را بر پایه محبت و ولایت و انسان‌های دارای صفات حمیده مطالعه کنند و روابط را بر این مبانی استوار سازند.
وی اظهار داشت: در این راستا، تولید دانش و ادبیات خاص، به‌ویژه در علوم انسانی، ضروری است. این دانش و ادبیات باید به گونه‌ای باشد که بتواند به تقویت جامعه بر پایه ارزش‌های دینی و انسانی کمک کند و به شکل‌گیری فرهنگی مبتنی بر محبت و ولایت دامن زند.
