اقتصادآنلاین – فرزاد حسن‌زاده؛ یکی از چالش‌های جدی که این روز‌ها صنایع مهم و صادرات‌محور اقتصاد ایران را تهدید می‌کند، ناترازی انرژی است. این معضل می‌تواند بسیاری از صنایع ارزآور کشور را از کار بیندازد و اقتصاد ملی را با مشکلات جدی مواجه سازد.
صنایع محصولات شیمیایی و فلزات اساسی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران به شمار می‌روند که به دلیل ناترازی انرژی، با تهدید‌های جدی روبه‌رو شده‌اند. این بحران نه‌تنها بر صنایع، بلکه بر تمامی اقشار جامعه تأثیرگذار خواهد بود.
در سال جاری، بسیاری از صنایع کلیدی و صادرات‌محور کشور به دلیل محدودیت‌های ناشی از ناترازی انرژی، با کاهش تولید مواجه شده‌اند. این مسئله به طور مستقیم موجب کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) می‌شود که خود پیامد‌های اقتصادی ناگواری همچون افزایش بیکاری، کاهش درآمدها، رشد تورم، رکود اقتصادی، افت سرمایه‌گذاری و افزایش فقر را به دنبال خواهد داشت.
ناترازی انرژی در سال جاری تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد و صنعت ایران داشته است و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۱۴۰۴ این بحران شدت بیشتری بگیرد. این مسئله، شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار را نیز با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد و می‌تواند مانعی بر سر راه رشد شاخص کل بورس باشد.
بسیاری از صنایع صادرات‌محور بازار سرمایه، مانند پتروشیمی، فولاد و صنایع معدنی، به تأمین پایدار انرژی وابسته‌اند. در صورت ادامه ناترازی انرژی و کاهش دسترسی این صنایع به منابع مورد نیاز، صادرات و درآمد ارزی این شرکت‌ها کاهش می‌یابد. این روند منجر به افت قیمت سهام این شرکت‌ها در بازار بورس شده و سرمایه‌گذاران را از بازار سرمایه فراری خواهد داد.
یکی از صنایع صادرات‌محور در اقتصاد ایران، صنعت فولاد است. در سال‌های اخیر، کارخانه‌های فولاد به دلیل محدودیت‌های ناشی از کمبود گاز و برق با کاهش تولید مواجه شده‌اند. این مسئله منجر به زیان‌های قابل‌توجهی برای این واحدهای صنعتی شده است.
به‌عنوان نمونه، در جدول‌های زیر، ضررهای دو کارخانه صادرات‌محور فولاد مبارکه و فولاد خوزستان به دلیل ناترازی انرژی بررسی شده است. این دو کارخانه در پاییز امسال و زمستان سال ۱۴۰۲ به علت کمبود انرژی برای چندین روز با محدودیت‌های تولید روبه‌رو شدند.
همچنین، بر اساس اعلام انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تولید فولاد میانی در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲، حدود ۱.۱ میلیون تن کاهش داشته است. ارزش این میزان کاهش تولید ۴۵۰ میلیون دلار برآورد شده که علت اصلی آن، محدودیت‌های ناشی از ناترازی انرژی عنوان شده است. این چالش‌ها صنعت فولاد، به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم صادراتی اقتصاد ایران، را تحت فشار قرار داده است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ناتوانی در جذب سرمایه‌گذاری مناسب و عدم ورود تکنولوژی‌های جدید، موجب تشدید ناترازی انرژی در ایران خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که این وضعیت در سال ۱۴۰۴ وخیم‌تر شود و صنایع کلیدی کشور را به مرز تعطیلی بکشاند که تأثیرات منفی گسترده‌ای بر اقتصاد ملی خواهد داشت.
