تورم یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد است که نقش زیادی در ثبات یا نوسانات اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. تورم در واقع نشان‌دهنده تغییرات قیمت‌ها در سبد کالا و خدمات مورد استفاده خانوار است که به صورت ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه محاسبه می‌شود. این شاخص به ویژه در شرایط اقتصادی متفاوت می‌تواند تاثیرات مختلفی در سطوح مختلف اجتماعی و جغرافیایی به دنبال داشته باشد. در مهرماه ۱۴۰۳، تورم کشور تغییرات قابل توجهی را نشان داد که این تغییرات در میان مناطق مختلف و دهک‌های درآمدی گوناگون متفاوت بود.
تغییرات تورم ماهانه و نقطه به نقطه
در مهرماه ۱۴۰۳، نرخ تورم ماهانه کل کشور به ۲.۷ درصد رسید که نسبت به شهریورماه افزایش نشان می‌دهد. این افزایش بیشتر در کالاهای غیرخوراکی و خدمات مشاهده شده است. به عبارت دیگر، تورم در گروه‌های غیرخوراکی بیشتر از کالاهای خوراکی بوده است. در این میان، گروه آموزش بیشترین تورم ماهانه را با ۱۶.۸ درصد تجربه کرده است. این افزایش قابل توجه در گروه آموزش به طور طبیعی به شروع سال تحصیلی جدید مربوط می‌شود که با افزایش هزینه‌ها و شهریه‌ها در ارتباط است. علاوه بر این، گروه مسکن، آب، برق و گاز نیز با تورم ۳.۴ درصدی روبرو بوده که نسبت به سایر گروه‌ها بالاتر است.
با توجه به این آمار، گروه ارتباطات با کمترین تورم ماهانه ۱.۱ درصدی روبرو شده است که نشان‌دهنده ثبات نسبی در قیمت‌های این بخش است. همچنین، تورم نقطه به نقطه کشور در مهرماه نسبت به مهر سال گذشته به ۳۱.۶ درصد رسیده که نشان‌دهنده افزایش قیمت‌ها در مقایسه با سال گذشته است. این در حالی است که تورم سالانه کاهش داشته و به ۳۳.۶ درصد رسیده است که از کانال ۳۴ درصدی که در ماه‌های گذشته مشاهده می‌شد، پایین‌تر آمده است.
تفاوت‌های تورمی در دهک‌های درآمدی
یکی از مهمترین نکات در بررسی تورم، تفاوت آن در میان دهک‌های مختلف درآمدی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مهرماه ۱۴۰۳، بالاترین تورم ماهانه مربوط به دهک اول (کم‌درآمدترین گروه خانوارها) بوده است. تورم ماهانه این دهک به ۳.۰۵ درصد رسیده که نسبت به شهریور ماه با افزایش چشمگیری روبرو شده است. این در حالی است که دهک دهم (پرهزینه‌ترین گروه خانوارها) کمترین تورم ماهانه را تجربه کرده و تورم این دهک به ۲.۵۸ درصد رسیده است. این اختلاف به وضوح نشان می‌دهد که خانوارهای کم‌درآمد فشار بیشتری از تورم را متحمل می‌شوند و این موضوع به ویژه در اقلام غیرخوراکی بیشتر به چشم می‌آید. به طور کلی، تورم کالاهای غیرخوراکی در دهک‌های پایین‌تر بالاتر از تورم کالاهای خوراکی بوده است.
یکی از دیگر نکات مهم در تحلیل تورم، بررسی تأثیرات آن بر گروه‌های کالایی مختلف است. در مهرماه، تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۲.۳ درصد بوده که کمتر از تورم کل کشور است. این در حالی است که تورم اقلام غیرخوراکی با ۳.۰۲ درصد بیشتر از کالاهای خوراکی بوده است. به همین ترتیب، در دهک اول، که اقلام خوراکی و غیرخوراکی فشار بیشتری به خانوار وارد می‌کند، تورم بالاتری نسبت به دهک‌های بالاتر تجربه شده است. این نشان‌دهنده تأثیرات مختلف تورم در گروه‌های مختلف درآمدی است که بیشتر بر خانوارهای کم‌درآمد اثر می‌گذارد.
تفاوت‌های تورمی در استان‌های کشور
در سطح استان‌ها، تفاوت‌های قابل توجهی در نرخ تورم مشاهده می‌شود. طبق گزارش‌ها، استان اصفهان بالاترین تورم سالانه را در میان استان‌های کشور با ۳۶.۹ درصد داشته است. این استان همچنان صدرنشین تورم سالانه در کشور است و اختلاف ۳.۳ واحد درصدی نسبت به میانگین کشوری را نشان می‌دهد. در مقابل، استان سیستان و بلوچستان با تورم سالانه ۲۳.۶ درصد کمترین نرخ تورم را در میان استان‌ها تجربه کرده است. این در حالی است که در مقایسه با شهریور ماه، تورم سالانه در این دو استان کاهش یافته است، اما همچنان اصفهان در صدر و سیستان و بلوچستان در قعر جدول تورم سالانه قرار دارند.
آمارها همچنین نشان می‌دهد که استان تهران، که به عنوان پایتخت کشور شناخته می‌شود، تورم سالانه ۳۲.۴ درصد را تجربه کرده که نسبت به میانگین کشوری کمتر بوده است. این اختلاف نشان می‌دهد که تورم در تهران نسبت به سایر استان‌ها کمتر احساس می‌شود. این مسأله می‌تواند به تفاوت‌های موجود در الگوی مصرف و درآمد خانوارها در این استان و سایر مناطق کشور مربوط باشد.
در مجموع، تورم در مهرماه ۱۴۰۳ تغییرات متفاوتی را در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور نشان می‌دهد. تورم در برخی گروه‌های کالایی بیشتر بوده و در برخی دیگر کاهش یافته است. همچنین، تورم در میان دهک‌های درآمدی مختلف و استان‌های مختلف کشور تفاوت‌های چشمگیری دارد که نشان‌دهنده اثرات متفاوت تورم بر گروه‌ها و مناطق مختلف است. خانوارهای کم‌درآمد به ویژه در دهک اول فشار بیشتری از تورم احساس کرده‌اند، در حالی که در استان‌ها، اصفهان بالاترین نرخ تورم را تجربه کرده و سیستان و بلوچستان کمترین نرخ را داشته است.
