کارگران ساختمانی، که ستون‌های توسعه شهرها و زیرساخت‌ها هستند، با مشکلات معیشتی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ماهیت فصلی و پروژه‌ای کار آن‌ها، همراه با دستمزدهای ناعادلانه، نبود ثبات شغلی و فقدان قراردادهای رسمی، این قشر را در معرض فقر و آسیب‌های اجتماعی قرار داده است. بسیاری از این کارگران، که نان‌آور خانواده‌های پرجمعیت هستند، به دلیل دسترسی محدود به آموزش، بهداشت و امکانات رفاهی، در چرخه‌ای مداوم از محرومیت گرفتار شده‌اند.
بیمه؛ گره کور زندگی کارگران ساختمانی
بیمه اجتماعی، که باید سپری برای حمایت از کارگران پرخطر ساختمانی باشد، خود به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آن‌ها تبدیل شده است. شیوه‌نامه‌های پیچیده، ایرادات قانونی و بهانه‌های غیرمنطقی مانند عدم پاسخگویی به تماس بازرسان در حین کار، باعث قطع بیمه بسیاری از کارگران شده است. این وضعیت، حس ناامیدی و بی‌اعتمادی را در میان کارگران تقویت کرده و امنیت شغلی و روانی آن‌ها را به خطر انداخته است.
رکود ساخت‌وساز؛ ضربه‌ای به اشتغال کارگران
کاهش پروژه‌های عمرانی و رکود در بخش مسکن، تقاضا برای نیروی کار ساختمانی را به شدت کاهش داده و موجی از بیکاری را در این قشر ایجاد کرده است. بسیاری از کارگران مجبور به مهاجرت به شهرهای دیگر یا کشورهای منطقه شده‌اند یا به مشاغل کم‌درآمد و غیرمرتبط روی آورده‌اند. این بیکاری گسترده نه‌تنها معیشت کارگران و خانواده‌هایشان را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند به آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه منجر شود.
تلاش برای اصلاح شیوه‌نامه بیمه
عباس شیری، بازرس کانون عالی کارگران ساختمانی، در جلسه اخیر با هیئت مدیره سازمان تأمین اجتماعی، به ایرادات شیوه‌نامه جدید بیمه کارگران ساختمانی اعتراض کرد. وی نادیده گرفتن نقش انجمن‌های صنفی در احراز هویت شغلی و تغییر قانون جایگزینی بیمه (از قطع بیمه دو کارگر برای یک نفر به سه کارگر) را عقب‌گردی در حمایت از کارگران دانست. شیری همچنین از قطع بی‌رویه بیمه به بهانه‌هایی مانند عدم صدور کارت مهارت برای مشاغلی مثل راویزکاری و شیروانی‌کاری انتقاد کرد.
وعده‌های جدید برای عدالت در بیمه کارگران
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سفر به چناران اعلام کرد که دستورالعمل جدیدی برای بیمه کارگران ساختمانی تدوین شده تا توزیع خدمات عادلانه‌تر شود و سهمیه‌ها به افراد حقیقی اختصاص یابد. با این حال، فعالان کارگری همچنان خواستار شفافیت و رفع موانع اجرایی این دستورالعمل‌ها هستند تا کارگران از حمایت‌های لازم برخوردار شوند.
چالش‌های قانون بیمه کارگران ساختمانی
قانون اصلاحیه ماده ۵ بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی، که با هدف حمایت از این قشر تصویب شده، در اجرا با موانع متعددی مواجه است. تأمین منابع مالی بیمه از عوارض پروانه‌های ساختمانی، به دلیل نوسانات صنعت ساختمان، ناپایدار است. همچنین، تغییرات اخیر در قوانین، مانند تعیین سهمیه‌های محدود یا پیچیدگی‌های احراز هویت شغلی، دسترسی کارگران به بیمه را دشوار کرده و صف‌های انتظار طولانی ایجاد کرده است.
نیاز به اصلاحات فوری برای حمایت از کارگران
فعالان کارگری تأکید دارند که اصلاح شیوه‌نامه‌های بیمه، تقویت نقش انجمن‌های صنفی و اجرای دقیق قوانین حمایتی، می‌تواند شکاف بین کارگران ساختمانی و سازمان تأمین اجتماعی را کاهش دهد. بدون این اصلاحات، کارگران ساختمانی همچنان در برابر حوادث شغلی و مشکلات معیشتی بی‌دفاع خواهند ماند.
