خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-کوروش دیباج*: در اقدامی کم‌سابقه، بنیاد سینمایی فارابی فراخوان سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان را ظهر چهارشنبه منتشر کرد، بی آن‌که هیچ اشاره‌ای به شهر میزبان این رویداد سینمایی داشته باشد. در متن این فراخوان آمده است: «زمان ثبت نام و ارائه نسخه قابل بازبینی کلیه آثار از ۲۵ تیر تا ۵ شهریور ماه ۱۴۰۴ خواهد بود. جشنواره امسال در سه بخش ملی، بین الملل و بخش ویژه برگزار می‌شود.جزئیات کامل فراخوان را در این لینک مشاهده کنید.» سکوت درباره نام «اصفهان» در حالی رخ داده که این شهر طی نزدیک به دو دهه، بار اصلی برگزاری این جشنواره را بر دوش کشیده و با آن پیوندی هویتی، فرهنگی و اجرایی برقرار کرده است.
اصفهان؛ شهری که همیشه در متن بود، حالا در حاشیه فراخوان قرار گرفت
جشنواره فیلم کودک، بدون اصفهان قابل تصور نیست؛ همان‌گونه که بدون کودکان و مخاطب هدفش، معنا ندارد. اما در کمال شگفتی، در فراخوان رسمی منتشرشده برای سی‌وهفتمین دوره این جشنواره که قرار است از ۱۲ تا ۱۶ مهر ۱۴۰۴ برگزار شود، نه‌تنها نامی از اصفهان نیامده، بلکه هیچ نشانه‌ای درباره محل برگزاری جشنواره هم ارائه نشده است.
این در حالی است که شهردار اصفهان، علی قاسم‌زاده، در تاریخ ۱۹ مهرماه ۱۴۰۳ و در مراسم رسمی اختتامیه سی‌وششمین جشنواره، صراحتاً از میزبانی اصفهان در دوره سی‌وهفتم خبر داده بود. او اعلام کرده بود: «خبر خوب امشب من برای مردم اصفهان و کودکان و نوجوانان این است که اصفهان میزبان جشنواره سی‌وهفتم خواهد بود.» او حتی از «دوره‌های درخشان اخیر» و «همدلی بی‌سابقه میان شهرداری اصفهان و بنیاد سینمایی فارابی» سخن گفت و با صراحت از استمرار میزبانی صحبت کرد.
حال باید پرسید: اگر قرار بر تغییر محل جشنواره نبوده، پس چرا در فراخوان، هیچ اشاره‌ای به این وعده رسمی شهردار نشده است؟ آیا شاهد بازنگری در سیاست‌های اجرایی جشنواره‌ای هستیم که همواره در سایه مدیریت شهری اصفهان معنا می‌یافت؟ یا آن‌که اختلافاتی در بدنه مدیریتی، تغییرات سازمانی و تغییر رویکردهای کلان، زمینه‌ساز این سکوت شده است؟
تغییرات مدیریتی و خلأ پیگیری از سوی سازمان فرهنگی
یکی دیگر از وجوه مهم این ماجرا، تغییر معاون فرهنگی و هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان است؛ مدیری که در دوره پیش، دبیر اجرایی جشنواره در اصفهان بود و با شناخت کامل از سازوکارهای اجرایی، بدنه کارشناسی و هماهنگی‌های درون‌شهری، مسئولیت برگزاری را در کنار بنیاد فارابی به‌عهده داشت.
اکنون اما با این تغییر، خلأ آشکاری در بدنه اجرایی شهرداری دیده می‌شود؛ چراکه هنوز فرد جایگزین مشخص نشده یا اگر شده، به نظر نمی‌رسد وارد فرآیند پیگیری برای میزبانی سی‌وهفتمین دوره شده باشد.
حذف نام اصفهان، فقط یک سهل‌انگاری نیست
در نگاه نخست، ممکن است حذف نام اصفهان از فراخوان به‌عنوان یک خطای اداری یا یک تصمیم فنی تفسیر شود، اما پیوست‌های خبری، شواهد تاریخی و تجربه‌های پیشین، این احتمال را به‌شدت تضعیف می‌کنند. جشنواره کودک، وابسته به زیست‌بوم شهری اصفهان است. ارتباط آن با ظرفیت‌های شهری، مشارکت مردمی، زیرساخت‌های هنری، و نهادهای آموزشی و فرهنگی، بخشی از هویت این رویداد شده است. حذف نام این شهر، نه فقط علامتی از ابهام، بلکه نشانه‌ای از نوعی تغییر در مسیر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری فرهنگی است.
ابهام، اعتماد عمومی را می‌سوزاند
در دوره‌ای که سیاست‌های فرهنگی کشور بیش از همیشه نیازمند اعتمادسازی، انسجام نهادی و هماهنگی اجرایی هستند، حذف نام اصفهان از فراخوانی به این اهمیت، نه‌تنها اعتماد جامعه فرهنگی این شهر را متزلزل می‌کند، بلکه بار دیگر این پرسش را مطرح می‌سازد که نقش شهرداری‌ها در سیاست‌گذاری فرهنگی تا چه حد جدی گرفته می‌شود؟
اگر قرار است نهادی دیگر به‌جای شهرداری، سکان اجرایی این رویداد را در دست گیرد، پرسش روشن این است که چرا این تغییر شفاف اعلام نمی‌شود؟ و اگر چنین تصمیمی گرفته نشده، چرا نهادی مانند شهرداری اصفهان، که آشکارا تمایل خود را به میزبانی اعلام کرده، در فراخوان نادیده گرفته شده است؟
هشدار درباره بحران هویتی جشنواره کودک
هرچند بنیاد فارابی تلاش کرده با تمرکز بر بخش‌هایی همچون «کودکان جنگ ۱۲ روزه»، «کودکان غزه» و «جایزه فیلم‌های آسیایی» به جشنواره بُعدی تازه و جهانی‌تر ببخشد، اما فراموش نکنیم که هر جشنواره‌ای برای استمرار نیاز به ثبات بستر و میزبان دارد. بی‌ثباتی در میزبان یا سردرگمی در اطلاع‌رسانی، می‌تواند اعتبار بین‌المللی یک رویداد را نیز مخدوش کند.
حذف نام اصفهان از فراخوان سی‌وهفتمین جشنواره، فقط غیبت یک اسم در یک متن نیست؛ نشانه‌ای از یک گسست احتمالی در رابطه نهادهای شهری با سیاست‌گذاران سینمایی کشور است. این نشانه اگر به‌موقع تحلیل و مدیریت نشود، نه‌تنها جشنواره کودک را از ریشه‌های خود جدا می‌کند، بلکه فرصت مشارکت یک شهر فرهنگی در توسعه دیپلماسی فرهنگی کودک‌محور را نیز می‌سوزاند.
دیر نیست اگر بپرسیم: جشنواره فیلم کودک بدون اصفهان، آیا همچنان همان جشنواره خواهد بود؟
در پایان، باید تأکید کرد که سکوت موجود در فراخوان سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در خصوص شهر میزبان، در تضاد آشکار با وعده‌های رسمی پیشین مدیریت شهری اصفهان است و می‌تواند پیامدهای مهمی برای جایگاه این رویداد در سطح ملی و بین‌المللی به‌همراه داشته باشد.
خبرنگار مهر تاکنون موفق به دریافت توضیحات رسمی از سوی بنیاد سینمایی فارابی و نیز سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در خصوص علت حذف نام اصفهان از فراخوان جشنواره نشده است. به‌محض انجام مصاحبه و دریافت پاسخ، نتیجه از طریق همین رسانه اعلام خواهد شد.
