به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله علیرضا اعرافی طی سخنانی به مناسبت همایش «صدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم» اظهار کرد: حوزه‌های علمیه به عنوان نهادهایی علم‌بنیان، اخلاق‌مدار، سیاست‌ورز، اجتماعی و خدمتگزار در طول تاریخ در عرصه علم، فرهنگ و اجتماع نقش‌آفرینی کرده‌اند و این مسیر همچنان ادامه دارد.
عضو فقهای شورای نگهبان نخستین مؤلفه هویتی حوزه علمیه را «دانش‌بنیانی» عنوان کرد و افزود: حوزه از آغاز، مهد تولید علم در تمام شاخه‌ها بوده و تا پیش از شکل‌گیری نظام‌های دانشگاهی مدرن، تمامی علوم در بستر همین حوزه‌ها پرورش یافته‌اند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور دومین ویژگی حوزه را «اخلاق‌محوری و حکمت عملی» دانست و ابراز کرد: حوزه‌های علمیه همواره خاستگاه عرفای عملی و بزرگان اخلاق بوده‌اند که در سنت‌های معنوی و سلوک روحانی پیشگام بوده‌اند.
عضو مجلس خبرگان رهبری سومین رکن هویتی حوزه را «مردمی‌بودن» خواند و تصریح کرد: حوزه بدون مردم معنا ندارد و عالمان دین باید خود را خدمتگزار مردم بدانند، از بطن جامعه برخیزند و همواره وامدار اعتماد مردم باشند.
امام جمعه قم با اشاره به جایگاه حوزه در عرصه سیاست و نهضت‌های تاریخی افزود: حوزه‌های علمیه همواره در خط مقدم مبارزه با استعمار و استبداد بوده‌اند و در دو قرن اخیر، به‌ویژه در ایران و عراق، پیشگام نهضت‌های استقلال‌طلبانه شدند که اوج آن در انقلاب اسلامی ایران جلوه‌گر شد.
آیت الله اعرافی با اشاره به جایگاه تاریخی ایران در ترویج معارف دینی گفت: ایران، چه در گذشته تاریخی و چه امروز، همواره پرچمدار اندیشه اسلامی و معارف اهل بیت (ع) بوده است و نقش ایرانیان در گسترش ادبیات عرب، علم تفسیر، حدیث، فقه و دیگر علوم اسلامی انکارناپذیر است.
وی ادامه داد: حتی حوزه‌های بزرگ خارج از ایران مانند نجف، بغداد، کوفه و جبل عامل نیز مملو از حضور عالمان ایرانی بوده‌اند و در بسیاری از ادوار، زعامت این حوزه‌ها را فقیهان ایرانی بر عهده داشته‌اند.
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به ریشه‌های تاریخی حوزه علمیه قم، اظهار کرد: از قرون دوم و سوم هجری، قم در کنار ری و بغداد یکی از سه ضلع اصلی حوزه‌های علمی شیعه بود و در قرون بعد نیز شهرهای مختلف ایران شاهد شکوفایی مراکز علمی و دینی بوده‌اند.
وی با مرور تحولات یک قرن اخیر حوزه قم تصریح کرد: این حوزه در شرایطی دشوار و همزمان با بحران‌های داخلی و خارجی و تهاجم‌های فکری و سیاسی تأسیس مجدد شد. نقش مرحوم آیت‌الله حائری یزدی در این احیا بی‌بدیل بود و ایشان با تدبیر، پایه‌گذار نهاد عظیم علمی حوزه در دوره معاصر شد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روند تکامل گفتمان سیاسی در حوزه علمیه قم اذعان کرد: حوزه در این قرن اخیر، به‌ویژه در نیم قرن گذشته، تولیدکننده اندیشه‌ای استوار بر پایه اسلام و متکی بر استقلال و پیشرفت ایران بوده است و امام خمینی (ره) نقطه درخشان این مسیر بود و نظریه مردم‌سالاری دینی را از قم به جهان ارائه کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به گسترش عمق و دامنه علوم اسلامی در حوزه قم گفت: حوزه امروز در عمق‌یابی علوم و تنوع‌بخشی به شاخه‌های علمی اسلامی، به‌ویژه پس از انقلاب، گسترش چشمگیری یافته است و باید این مسیر را با قدرت ادامه دهد.
