خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها؛ طیبه سادات سعادتی نیک: احداث سدهای خاکی به عنوان شریان‌های حیاتی توسعه، نقشی بی‌بدیلی در مدیریت منابع آبی کشور ایفا می‌کنند. این سازه‌های عظیم نه تنها تضمین‌کننده امنیت آبی در مواجهه با خشکسالی‌های فزاینده و تغییرات اقلیمی هستند، بلکه با ذخیره‌سازی آب، امکان رونق کشاورزی، تأمین آب شرب پایدار و حتی تولید انرژی پاک را فراهم می‌آورند.
در شهرستان کهگیلویه که با چالش کم‌آبی یا سیلاب‌های فصلی دست و پنجه نرم می‌کند، سدها می‌توانند با تعدیل جریان‌های آبی، ضمن پیشگیری از خسارات جبران‌ناپذیر، بستر لازم برای شکوفایی اقتصادی و اجتماعی را مهیا سازند و زندگی را به رگ‌های خشکیده بازگردانند.
به همین منظور بود که در سال ۱۳۹۰ سد سرپری دهدشت با هدف اصلی تأمین آب کشاورزی اراضی پایین دست، کنترل سیلاب‌های فصلی و نیز رونق گردشگری طراحی و عملیات اجرایی آن آغاز شد.
این سد مخزنی سرپری در ۲ کیلومتری شهر دهدشت امید برای رونق کشاورزی، گردشگری و اشتغالزایی را زنده کرد اما دیری نپایید که به دلیل چالش‌هایی نظیر عدم تخصیص اعتبار متوقف شد.
پیامدهای زیان‌بار این پروژه فراتر از صرف هدر رفت منابع و سرمایه‌های ملی است، زیرا توقف عملیات اجرایی نه تنها امیدها را برای توسعه پایدار یک منطقه نقش بر آب می‌کند، بلکه می‌تواند به مشکلات زیست‌محیطی عمیق‌تری منجر شود.
بنابراین با در نظر گرفتن شرایط شهرستانی که از بخش صنعت محروم است و توسعه بخش کشاورزی راه نجات آن است تسریع در تکمیل چنین پروژه‌هایی نه تنها یک ضرورت عمرانی، بلکه یک الزام حیاتی برای صیانت از منافع ملی، حفظ منابع و تضمین آینده‌ای روشن‌تر برای نسل‌های آتی به شمار می‌رود.
از طرفی کشاورزان حومه غربی دهدشت چشم انتظار تکمیل پروژه حیاتی سد سرپری برای مقابله با خشکسالی‌های فزاینده هستند، نبود ردیف بودجه مشخص و عدم صدور مجوز ماده ۲۳، این پروژه زیربنایی را به مرز تعطیلی کامل کشانده است.
طرحی که حالا بعد از گذشت ۱۴ سال در پیچ و خم بوروکراسی و بی‌اعتباری، در حال خاک خوردن است.
سد سرپری؛ امیدی برای افزایش تولید در غبار توقف
اتمام این پروژه می‌توانست علاوه بر حل مشکلات کم آبی و تضمین امنیت غذایی از طریق توسعه کشاورزی نوین، به رونق اقتصادی منطقه، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و جلوگیری از مهاجرت روستاییان و جوانان به شهرها کمک شایانی کند.
همچنین، کنترل سیلاب‌های مخرب که هرساله خسارات زیادی به اراضی کشاورزی و زیرساخت‌ها وارد می‌کنند، از دیگر مزایای حیاتی تکمیل سد سرپری خواهد بود.
میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری دولتی در طرح «سد سرپری» در شهرستان کهگیلویه اکنون به دلیل بی‌اعتباری و قفل شدن در بروکراسی اداری برای اخذ مجوز ماده ۲۳، در آستانه از بین رفتن است.
این پروژه استراتژیک که می‌توانست آب منطقه را برای دهه‌ها تضمین کند، با توقفی غیرقابل توجیه مواجه شده است؛ توقفی که نشان از چالش‌های جدی در اجرای پروژه‌های عمرانی شهرستان دارد و نیازمند ورود فوری و جدی مسئولان است.
توقف پروژه، چالش‌ها و پیامدها
بازدید میدانی خبرنگار مهر از این پروژه حکایت از تعطیلی آن دارد. عملیات اجرایی سد سرپری به دلیل عدم تخصیص به موقع و کافی اعتبارات لازم، متوقف شده است؛ با این وجود عملیات حفاری به رغم نبود اعتبار به همت پیمانکار ادامه دارد اما در سایر بخش‌ها تعطیل و حدود ۷۰ کارگر بیکار شده‌اند.
این توقف، نه تنها زنگ خطری جدی برای هدر رفت سرمایه‌گذاری‌های انجام شده تاکنون است، بلکه آینده‌ای مبهم را برای ساکنان منطقه دهدشت و کشاورزانی که چشم امید به این پروژه دوخته بودند، رقم زده است.
هر روز توقف در این پروژه، به معنای از دست رفتن فرصت‌های طلایی توسعه، ادامه چالش‌های آبی و تشدید معضلات در این منطقه است که انتظار می‌رود مسئولین ذی‌ربط با درک اهمیت و فوریت موضوع، هرچه سریع‌تر نسبت به تأمین اعتبار و تسریع در روند اجرایی این پروژه حیاتی اقدام نمایند تا رؤیای دیرینه توسعه و آبادانی در دهدشت به حقیقت بپیوندد.
کمبود اعتبار و تملک اراضی از مهمترین مشکلات سد سرپری
سرپرست نظارت سد سرپری دهدشت در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه پیمان اولیه احداث سد و مؤلفه‌های جانبی است، بر ضرورت انجام مطالعات برای اراضی پایین دست تأکید کرد و گفت: که حداقل در کنار ساختگاه کار انتقال هم انجام شود.
ستار اسدی هم چنین تأمین برق را هم نیاز ضروری سد خواند و افزود: برق برای روشنایی محوطه جز بهره‌برداری سد است.
وی با اشاره به اینکه میزان مطالبات پیمانکار تاکنون ۷۸ میلیارد تومان است، بیان کرد: عملیات حفاری و تزریق در حال انجام است که درصدی به مطالبات اضافه خواهد شد.
اسدی با اشاره به اینکه تزریق اعتبار به پروژه موجب شتاب بخشی آن می‌شود، تاکید کرد: این سد هم اکنون ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی یادآور شد: از آذر ماه ۱۴۰۳ به علت نبود اعتبار، ادامه فعالیت کارگاه متوقف و فقط کار حفاری و تزریق پرده آب بند جناحین در حال انجام است که بعداً اگر اعتباری آزاد شد بتوان کار را بهتر پیش برد.
سرپرست نظارت سد سرپری اضافه کرد: با توجه به فاصله ۲ کیلومتری سد تا مرکز شهرستان می‌تواند این مکان را به قطب گردشگری نیز تبدیل کند.
وی گفت: هدف دوم این طرح تأمین آب ۴۰۰ هکتار از اراضی پایین دست و احیای چشمه‌های آب زیر زمینی است.
اسدی با بیان اینکه تملک ساختگاه بدنه سایت به علت تملک نشدن اراضی مردم هنوز انجام نشده است، ادامه داد: برای تملک جاده باید مشکلات و معارضات محلی با مردم حل شود.
به گفته سرپرست نظارت پروژه تاکنون ۵۸ میلیارد تومان اعتبار به پروژه تخصیص یافته که ۴۰ میلیارد سهم نفت و ۱۸ میلیارد از اعتبارات استانی بود و طول سالیان گذشته تزریق شده است.
وی گفت: اگر طبق برنامه زمانبندی اگر تملک اراضی و مشکل کمبود اعتبار حل شود می‌توانیم ظرف مدت یک ساله این پروژه را تحویل دهیم.
این در حالی است که زمان تکمیل این پروژه موقع شروع عملیات ۱۸ ماهه تعیین شده بود و حالا در سال ۱۴۰۴ به ۱۴ سال رسیده است.
اسدی با اشاره به اینکه بخشی از کار انجام و بدنه سد تقریباً به ۵۰ درصد رسیده است، گفت: ادامه کار بستگی به اعتبارات و تملک و مسائل دریاچه سد دارد.
وی ادامه داد: با بهره برداری از این سد ۵۰ هکتار از اراضی که هشت هکتار آن آبی و مابقی دیم است زیر آب می‌رود که لازم است در خصوص تملک اراضی اقدامات لازم انجام شود.
سد سرپری ماده ۲۳ ندارد
مجری آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر اعتبار لازم برای اتمام این پروژه تا مرحله آبگیری را ۳۵۰ میلیارد تومان برآورد کرد و گفت که این مبلغ بدون هزینه اراضی در مخزن سد و مطالبات پیمانکار است.
دوستی با اشاره به شتاب پروژه طی ۲ سال گذشته، افزود: در دو سال گذشته بالغ بر ۵۰ درصد پیشرفت حاصل شد این در حالی است که در ۱۰ سال گذشته این پیشرفت نبود.
وی با اشاره به اینکه این سد در سال ۱۳۹۰ عملیات اجرایی آن آغاز اما به علت مشکلات فنی و مالی با تأخیر مواجه شد، گفت: با پیگیری‌های خوب مسئولان استانی توانستیم ۴۰ میلیارد تومان طی ۲ سال گذشته از محل مسئولیت اجتماعی نفت جذب و پیشرفت را از ۲۳ درصد به ۴۰ درصد برسانیم.
مجری شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: پیمانکار خوشنام بومی برای کار سنگ تمام گذاشت که بیش از ۷۰ میلیارد تومان مطالبات دارد.
وی تأمین نقدینگی را لازمه ادامه کار خواند و بیان کرد: تا زمانی که ماده ۲۳ اخذ نشود با اعتبارات محدود استانی نمی‌توان امید به پیشرفت داشت.
دوستی با اشاره به اینکه با اعتبارات قطره چکانی ۱۰ میلیارد تومانی کار پروژه به جایی نمی‌رسد زیرا منابع استانی محدود است، بیان کرد: بیشتر از این ظرفیت استانی نمی‌توانم استفاده کنیم و انتظار داریم از دیگر منابع اعتبار تخصیص دهند.
وی در خصوص اقدامات انجام گرفته برای ماده ۲۳ این پروژه گفت: برای پیگیری اخذ مجوز ماده ۲۳ مجوز میراث فرهنگی، محیط زیست، پدافند غیر عامل به کمک شرکت مشاور استخراج و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی تحویل داده شده است.
به گفته دوستی در صوتی که مشکل نقدینگی حل شود، سال ۱۴۰۵ پروژه به بهره برداری خواهد رسید.
مجری آب منطقه‌ای استان در خصوص تأمین برق سد تصریح کرد: طرح شامل دو پروژه احداث سد و احداث شبکه پایین دست یعنی انتقال است که به موازات انجام پروژه مطالعات شبکه در حال پیگیری است جلساتی هم در این زمینه با حضور مهندسین مشاور و جهاد کشاورزی به عنوان بهره‌بردار برگزار شده است.
دوستی با رد ادعای راکد بودن پروژه گفت: پروژه راکد نیست، ممکن است فعال بودن را در تحرک ماشین‌آلات بدانند اما در حال حاضر حفاری تزریق در حال کار است.
وی با اشاره به اینکه موظفیم در کنار کار سد حواسمان به مسائل فنی هم باشد، تاکید کرد: برای جلوگیری از خسارت و هزینه اضافی، ساده‌ترین راهکار این بود که روی خاکریز انجام شده خاک دپو کنیم تا خاک کوبیده شده تخریب نشود.
سد سرپری فقط در بخش حفاری فعال است
فرماندار کهگیلویه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، سد خاکی سرپری را از پروژه‌های مهم، حساس و تأثیرگذاری که در سطح شهرستان وجود دارد معرفی کرد و گفت: پروژه سد سرپری با ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی متأسفانه در مرحله نیمه تعطیل و تعطیل است که تنها در بخش حفاری فعالیت انجام می‌گیرد.
سید ایرج کاظمی‌جو افزود: مطالعاتی در گذشته انجام گرفت و با توجه به اینکه اعتبارات این پروژه به صورت استانی تأمین می‌شود و در یک سال گذشته برای اخذ مجوز ماده ۲۳ کارهایی هم انجام گرفت ولی هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
وی تأکید کرد: انتظار می‌رود برای تکمیل و روند رو به رشد این پروژه هم در حوزه برنامه بودجه و هم مسئولان امر برای اخذ مجوز ماده ۲۳ تلاش مضاعفی صورت گیرد تا هم بخش اعظمی از مطالبات پیمانکار که فعلاً معوق مانده و هم برای تکمیل این پروژه اتفاق خوبی صورت بگیرد.
