خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عرب زاده: استان بوشهر در حالی به میانه تیرماه ۱۴۰۴ رسیده که شرایط اقلیمی و فشار فزاینده بر زیرساخت‌های برق، این منطقه استراتژیک جنوبی را وارد مرحله‌ای حساس و شکننده کرده است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بوشهر، در دو هفته پیش‌رو یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های خود در حوزه مدیریت شبکه برق را تجربه خواهد کرد؛ وضعیتی که استمرار پایداری آن، نیازمند همکاری گسترده و همدلی عمومی است.
طبق گزارش‌های رسمی سازمان هواشناسی، متوسط دمای روزانه در شهرستان‌های جنوبی استان از ۴۹ درجه فراتر رفته و در برخی روزها به آستانه ۵۲ درجه نزدیک شده است. این میزان از گرما نه‌تنها کم‌سابقه، بلکه در برخی نقاط، بی‌سابقه در دو دهه اخیر توصیف شده و فشار مضاعفی را بر تجهیزات، شبکه‌های توزیع و ترانس‌های شهری وارد کرده است.
این در حالی است که شرایط گرمای شدید همراه با رطوبت بالا، منجر به مصرف بی‌رویه دستگاه‌های سرمایشی، به‌ویژه کولرهای گازی در ساعات اوج مصرف شده و الگوی مصرف در استان را به شکلی نگران‌کننده دستخوش تغییر کرده است.
کنترل مصرف ادارات و اصناف
کارشناس ارشد برق صنعتی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تمرکز بر نقش نهادهای دولتی و واحدهای صنفی در مدیریت مصرف برق گفت: بر اساس آخرین پایش‌ها، حدود ۳۰ درصد از مصرف برق روزانه در استان‌های گرمسیر مربوط به مراکز اداری، تجاری و صنعتی است.
سارا عبدالهی اضافه کرد: خوشبختانه با ابلاغ مصوبه کاهش ساعت کاری ادارات، شاهد افت معناداری در مصرف بعد از ساعت ۱۲:۳۰ هستیم که این در استان بوشهر حدود ۷۰ مگاوات کاهش را رقم زده است.
وی افزود: در حوزه اصناف، آنچه بیشتر نگران‌کننده است استفاده از نورهای غیرمتعارف و وسایل سرمایشی غیراستاندارد در ساعات پیک بار است. اصناف باید بدانند که رعایت الگوی مصرف نه‌تنها وظیفه قانونی، بلکه مسئولیت اجتماعی آنان در قبال پایداری شبکه است.
عبدالهی همچنین بر اهمیت رزمایش‌های میدانی نظارت بر اصناف تأکید کرد و گفت: با اجرای گشت‌های مشترک با همکاری فرمانداری‌ها و نهادهای محلی، به واحدهای پرمصرف تذکر داده می‌شود و در صورت تداوم تخلف، اقدامات محدودکننده نظیر کاهش برق یا اعمال تعرفه جریمه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفته خواهد شد.
وی اظهار کرد: پایداری برق در شرایط فعلی، بیش از آنکه مسئله‌ای فنی باشد، یک مسئله رفتاری است. زمانی می‌توانیم از خاموشی‌ها عبور کنیم که همه بازیگران از مردم عادی گرفته تا دستگاه‌های اجرایی و صنایع سهم خود را در کنترل مصرف به‌درستی ایفا کنند.
افزایش مصرف و عبور از مرز هشدار
بر اساس آخرین داده‌های منتشرشده از سوی شرکت توانیر، مصرف برق در کشور طی هفته گذشته به رکورد ۷۳ هزار مگاوات رسید. سهم استان بوشهر از این رقم، حدود هزار و ۷۴۰ مگاوات برآورد شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد بیش از هشت درصدی را نشان می‌دهد.
از این میزان مصرف، بیش از ۵۵ درصد مربوط به بخش خانگی و تجهیزات سرمایشی است؛ این در حالی است که بخش‌های اداری، تجاری و صنعتی نیز سهم مهمی در شکل‌گیری پیک مصرف دارند. روند فزاینده مصرف، در شرایطی که بخش قابل توجهی از تجهیزات توزیع استان به دلیل شرایط آب‌وهوایی تحت فشار مضاعف قرار گرفته‌اند، خطر بروز خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده یا اتفاقی را بیش از پیش افزایش داده است.
عبور از پیک مصرف برق در بوشهر، نیازمند اصلاح رفتار انرژی‌بر مشترکان است
تحلیل‌گر ارشد حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به روند مصرف برق در استان‌های جنوبی کشور گفت: بررسی الگوهای مصرف نشان می‌دهد که اقلیتی از مشترکان، سهم نامتناسبی در بار مصرفی شبکه دارند.
امیرحسین فخار اضافه کرد: در استان بوشهر، تنها ۵ درصد مشترکان خانگی، بیش از ۲.۵ برابر الگوی تعیین‌شده برق مصرف می‌کنند، اما همین گروه مسئول مصرف حدود ۲۰ درصد از بار بخش خانگی هستند. این عدم توازن، شبکه را در شرایط پیک به مرز ناپایداری می‌کشاند.
وی ادامه داد: در کشورهای گرمسیر مشابه، مکانیزم‌های تعرفه‌گذاری پلکانی و جریمه‌های هوشمند برای مشترکان پرمصرف اعمال می‌شود. در ایران نیز، علاوه بر فرهنگ‌سازی و آموزش، لازم است سازوکارهای کنترلی در قبوض پرمصرف‌ها جدی‌تر شود. این موضوع فقط به عدالت در مصرف مربوط نیست، بلکه مستقیماً به حفظ امنیت انرژی در شرایط بحرانی بازمی‌گردد.
فخار با اشاره به تأثیر گرمای شدید در عملکرد تجهیزات برق گفت: در دمای بالای ۵۰ درجه، میزان تلفات انرژی در خطوط انتقال افزایش می‌یابد و راندمان ترانس‌ها کاهش پیدا می‌کند. بنابراین نه‌تنها تولید و مصرف، بلکه ظرفیت شبکه انتقال نیز با چالش مواجه می‌شود.
وی تأکید کرد: اصلاح رفتار مصرفی، تنها راه‌حل پایدار عبور از بحران فعلی است. نباید تصور کنیم افزایش ظرفیت تولید پاسخگوی چنین روند مصرفی خواهد بود.
آسیب به تجهیزات شبکه
گرمای شدید، فقط یک چالش برای مشترکان خانگی نیست؛ بلکه تهدیدی جدی برای تاب‌آوری شبکه برق نیز به‌شمار می‌آید. دمای بالای هوا، عمر مفید تجهیزات برق‌رسانی را کاهش داده، میزان تلفات انرژی در شبکه را افزایش می‌دهد و احتمال سوختن ترانسفورماتورها و قطعی موضعی را بالا می‌برد.
در همین راستا، طی روزهای اخیر چندین مورد قطعی در مناطق مختلف استان از جمله دشتستان، بوشهر، دیلم و کنگان گزارش شده که اغلب ناشی از افزایش بار حرارتی بر شبکه یا اختلال در تجهیزات توزیع بوده است.
مدیریت بار در شرایط فعلی، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. شرکت برق منطقه‌ای فارس و بوشهر، در هماهنگی با توزیع برق استان، سناریوهایی را برای کاهش فشار از شبکه در ساعات اوج مصرف طراحی کرده‌اند. در این طرح‌ها، اجرای برنامه زمان‌بندی‌شده در برخی ادارات، استفاده از مولدهای اضطراری در صنایع، و انتقال بخشی از بار مصرف به ساعات کم‌باری (نیمه‌شب تا صبح) در دستور کار قرار گرفته است.
با این حال، نباید فراموش کرد که ستون اصلی پایداری شبکه، همکاری مردم است. با تنظیم درجه کولرهای گازی روی ۲۴ تا ۲۶ درجه، عدم استفاده هم‌زمان از وسایل پرمصرف، و جابه‌جایی مصرف به ساعات خلوت، می‌توان بار بزرگی را از دوش شبکه برداشت.
پایداری شبکه برق در گرو همراهی مردم و اصناف است
با ادامه روند صعودی دما در استان بوشهر و افزایش نگران‌کننده مصرف برق، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق این استان از مردم، اصناف و دستگاه‌های اجرایی خواست تا با مدیریت مصرف، نقش مؤثری در حفظ پایداری شبکه برق ایفا کنند.
به گفته غلامرضا حشمتی مدیرعامل شرکت توزیع برق استان بوشهر، صنعت برق کشور و به‌ویژه استان بوشهر در آستانه ورود به دو هفته سرنوشت‌ساز قرار دارد که عبور ایمن از آن، نیازمند همکاری جدی همه بخش‌های جامعه است.
وی با اشاره به تشدید ناترازی بین تولید و مصرف برق در سطح کشور، اظهار داشت: در شرایطی که مصرف برق به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته، استمرار پایداری شبکه برق به همکاری جدی مردم، اصناف و دستگاه‌های اداری وابسته است. صنعت برق استان بوشهر، ۲ هفته دشوار را پیش‌رو دارد که تنها با همراهی عمومی می‌توان با حداقل چالش از آن عبور کرد.
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان بوشهر با اشاره به تحلیل‌های آماری صورت‌گرفته در ماه‌های اخیر، خاطرنشان کرد: در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال جاری، شاهد رشد ۶ درصدی مصرف برق نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم.
وی بیان کرد: هم‌اکنون نیز میزان مصرف برق استان به هزار و ۸۰۰ مگاوات رسیده و پیش‌بینی می‌شود با افزایش دما، این رقم تا مرز ۲ هزار و ۱۰۰ مگاوات نیز افزایش یابد. بدیهی است که هرگونه تصمیم‌گیری در خصوص اعمال خاموشی‌ها به میزان مصرف، دمای هوا و همکاری مشترکان بستگی دارد.
حشمتی با اشاره به اهمیت مدیریت مصرف در بخش خانگی عنوان کرد: در حال حاضر، حدود ۵ درصد از مشترکان خانگی استان، بیش از ۲.۵ برابر الگوی مجاز برق مصرف می‌کنند. این گروه از مشترکان بیشترین فشار را به شبکه وارد می‌کنند و ضروری است که در اسرع وقت نسبت به کنترل و کاهش مصرف خود اقدام کنند تا امکان بهره‌مندی عادلانه از انرژی برای همگان فراهم شود.
وی به تأثیر تغییر ساعات کاری ادارات اشاره کرد و گفت: کاهش ساعت کاری دستگاه‌های اجرایی به میزان قابل‌توجهی در کنترل مصرف مؤثر بوده است؛ به‌طوری‌که از ساعت ۱۲:۳۰ به بعد، شاهد کاهش در حدود ۷۰ مگاواتی در مصرف برق هستیم. همچنین، مصرف برق در ادارات به‌طور روزانه و مستمر پایش می‌شود و دستگاه‌هایی که از وسایل سرمایشی یا روشنایی غیرضروری استفاده کنند، ملزم به اصلاح روند خواهند شد.
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان بوشهر در ادامه از اجرای رزمایش‌های نظارتی ویژه در سطح شهرهای استان خبر داد و افزود: رزمایش‌های میدانی برای پایش نحوه مصرف برق اصناف و تذکر به واحدهای پرمصرف به‌طور مستمر در حال انجام است. از تمامی صنوف انتظار داریم ضمن رعایت الگوهای مصرف، به‌ویژه در استفاده از ریسه‌های نورانی، چراغانی‌های غیرمتعارف و تجهیزات پرمصرف روشنایی، همکاری لازم را داشته باشند.
وی با تأکید بر اینکه عبور از این شرایط تنها با مدیریت مصرف میسر است، خاطرنشان کرد: تاب‌آوری شبکه برق در فصل گرم سال، بدون مشارکت جدی همه مشترکان، امکان‌پذیر نخواهد بود. با تغییرات کوچک اما مؤثر در رفتار مصرفی، می‌توان از بحران پیش‌رو با کمترین آسیب عبور کرد.
دو هفته آینده اهمیت حیاتی دارد
دو هفته پیش‌رو، از منظر شدت دما، میزان تقاضای برق، و هم‌زمانی با اوج مصرف کشور، در زمره حساس‌ترین بازه‌های تابستان قرار دارد. تجربه نشان داده است که ناپایداری در این دوره، نه‌تنها خاموشی‌های گسترده، بلکه خسارات فنی، اقتصادی و حتی انسانی به‌دنبال دارد.
پایداری برق در بوشهر، با توجه به استقرار صنایع حیاتی، مراکز درمانی، تأسیسات نفت و گاز و تأسیسات آب‌شیرین‌کن، نه‌تنها مسئله‌ای استانی، بلکه موضوعی ملی است. هر قطعی برق در این ساختار به‌طور مستقیم بر تولید، سلامت، و زیرساخت‌های حیاتی کشور اثرگذار خواهد بود.
تابستان همیشه با خود گرما می‌آورد، اما امسال گرمای هوا تنها چالش پیش‌رو نیست؛ آزمون بزرگی در راه است. آزمون همکاری، مشارکت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی.
دو هفته پیش‌رو، شاید کوتاه باشد، اما آثار آن می‌تواند بلندمدت باشد. برای عبور از این مرحله، نه فقط تجهیزات، که همراهی همگانی نیاز است؛ همراهی‌ای که ضامن عبور آرام از بحران انرژی خواهد بود.
