خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عرب زاده: میدان مشترک پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع گازی جهان، در قالب ۲۴ فاز تعریف و توسعه یافته است. در این میان، فاز ۱۱ آخرین فاز از این مجموعه بود که به دلیل موقعیت مرزی و پیچیدگی‌های فنی و سیاسی، سال‌ها با تأخیر در اجرا مواجه شد.
در نهایت توسعه این فاز در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی به شرکت ایرانی پتروپارس سپرده شد تا سرانجام با اتکا به توان داخلی، پس از دو دهه انتظار وارد مدار تولید شود.
ضرورت فشار افزایی برای آینده
کارشناسان حوزه انرژی تأکید می‌کنند که اگرچه تولید فاز ۱۱ با شتاب در حال افزایش است، اما پایداری برداشت در افق میان‌مدت نیازمند اجرای طرح‌های فشار افزایی و توسعه تکمیلی چاه‌ها خواهد بود. همچنین به‌روزرسانی و ارتقای ظرفیت پالایشگاه خشکی، برای جلوگیری از ایجاد گلوگاه در فرآورش و انتقال گاز، ضروری دانسته می‌شود.
رضا کریمی، کارشناس ارشد صنعت نفت و گاز، در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اهمیت تسریع در اجرای فاز ۱۱ پارس جنوبی، گفت: شتاب‌بخشی در تأمین دکل‌های مورد نیاز، ساخت سکوی فراساحلی موقعیت SPD11A و سفارش‌گذاری اقلام و کالاهای راهبردی بخش حفاری، ضمن رفع گلوگاه‌های موجود، امکان بهره‌برداری به موقع از ظرفیت‌های جدید این فاز را فراهم می‌کند.
وی افزود: فاز ۱۱ آخرین حلقه توسعه میدان مشترک پارس جنوبی است و هرگونه تأخیر در اجرای آن می‌تواند روند تولید کل میدان را تحت تأثیر قرار دهد. ادامه روند شتاب‌دهی در عملیات حفاری و نصب سکوها، نقش مهمی در تحقق اهداف تولیدی و تأمین پایدار گاز کشور دارد.
کریمی با اشاره به اهمیت اتکا به توان داخلی خاطرنشان کرد: تجربه موفق شرکت‌های ایرانی در اجرای پروژه‌های فراساحل، به ویژه نصب سکوی SPD11A، نشان می‌دهد که ظرفیت فنی و مهندسی کشور در این حوزه به بلوغ رسیده و می‌تواند الگویی برای پروژه‌های آتی باشد.
وی همچنین تصریح کرد: همزمان با افزایش تولید تجمعی گاز و تکمیل فعالیت‌های اجرایی، توجه به شتاب‌بخشی در تأمین تجهیزات و مدیریت پروژه، می‌تواند به پایداری تولید و ارتقای امنیت انرژی کشور کمک کند
سه‌برابر شدن تولید تجمعی
بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، تولید تجمعی گاز فاز ۱۱ که در ابتدای دولت چهاردهم حدود ۱۲۰ میلیارد فوت مکعب بود، اکنون به بیش از ۳۵۷ میلیارد فوت مکعب رسیده است.
این افزایش چشمگیر، به معنای سه برابر شدن تولید در مدت زمانی کوتاه است و نشان‌دهنده شتاب‌گیری عملیات حفاری، تکمیل خطوط انتقال و بهره‌برداری مستمر از چاه‌ها محسوب می‌شود.
حمیدرضا ثقفی مدیرعامل پتروپارس در نشست بررسی روند توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اظهار داشت: عملیات ساخت دومین جکت سرچاهی این فاز در مراحل پایانی قرار دارد و پس از تکمیل، برای نصب در موقعیت دریایی آماده‌سازی خواهد شد.
وی با اشاره به حجم فعالیت‌های انجام‌شده در این پروژه افزود: تاکنون در طرح توسعه فاز ۱۱ بیش از ۷۶ هزار نفر ساعت کار تخصصی به انجام رسیده است.
مدیرعامل پتروپارس ادامه داد: تولید تجمعی گاز این فاز از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون از ۱۲۰ به ۳۵۷ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته که بیانگر رشد سه‌برابری این شاخص در مدت زمان کوتاه است.
رشد ظرفیت روزانه تا ۲۰ میلیون مترمکعب
در کنار جهش تولید تجمعی، ظرفیت برداشت روزانه این فاز نیز با رشد قابل توجهی از ۱۲ به ۲۰ میلیون مترمکعب رسیده است. کارشناسان معتقدند این افزایش، نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود تراز گاز کشور در فصول سرد دارد و می‌تواند بخشی از فشار ناشی از اوج مصرف زمستانی را جبران کند.
اتکا به توان ملی پس از خروج خارجی‌ها
فاز ۱۱ در ابتدا با مشارکت شرکت‌های بین‌المللی نظیر توتال فرانسه و CNPC چین تعریف شد، اما با خروج این شرکت‌ها در پی تحریم‌ها، اجرای پروژه به‌طور کامل به شرکت‌های داخلی سپرده شد. شرکت پتروپارس در قالب قرارداد IPC مأموریت اجرای پروژه را بر عهده گرفت و توانست با نصب سکوی اصلی در مردادماه ۱۴۰۲، نخستین گاز را از این فاز مرزی به تولید برساند. این موفقیت نشان داد که توان فنی و مهندسی ایران در پروژه‌های فراساحل به بلوغ رسیده است.
مدیر مهندسی ساختمان شرکت نفت و گاز پارس بر لزوم شناسایی مسیرهای بحرانی و رفع گلوگاه‌های پیش روی اجرای طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی تأکید کرد.
محمدرضا چلیپا در نشست بررسی روند توسعه فاز ۱۱ اظهار داشت: ضروری است شتاب‌بخشی بیشتری در زمینه تأمین دکل‌های مورد نیاز، ساخت سکوی فراساحلی موقعیت SPD11A و سفارش‌گذاری اقلام و کالاهای راهبردی بخش حفاری صورت پذیرد.
وی افزود: توجه به این اولویت‌ها می‌تواند ضمن رفع گلوگاه‌های موجود، مسیر اجرای طرح را تسهیل کرده و زمان‌بندی تعیین‌شده برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های جدید فاز ۱۱ را محقق سازد
نقطه عطف در امنیت انرژی کشور
سه‌برابر شدن تولید تجمعی گاز فاز ۱۱ پارس جنوبی، نقطه عطفی در تاریخ توسعه این میدان مشترک است؛ فازی که سال‌ها به‌عنوان آخرین حلقه توسعه معطل مانده بود، امروز با اتکا به توان داخلی به ظرفیتی رسیده که می‌تواند سهمی مهم در تأمین پایدار انرژی کشور و ارتقای امنیت گازی ایران ایفا کند.
