خبرگزاری مهر-گروه استان‌ها: در دل طبیعت بکر و فرهنگ غنی استان ایلام، هنرهای کهن همچنان نفس می‌کشند. حصیربافی، هنری که با دستان زنان هنرمند آبدانانی جان گرفته و روایت‌گر بخشی از تاریخ این دیار است.
شهرستان آبدانان، با طبیعتی سرسبز و فرهنگی ریشه‌دار در جنوب استان ایلام، یکی از خاستگاه‌های اصیل صنایع‌دستی در غرب کشور به‌شمار می‌رود.
این منطقه با تکیه بر میراث غنی قومی و عشایری، توانسته هنرهای سنتی را نه‌تنها حفظ کند، بلکه به بستری برای اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی تبدیل سازد.
از حصیربافی در مورموری گرفته تا گلیم‌بافی و چرم‌دوزی در روستاهای اطراف، هر اثر دست‌ساز در آبدانان، روایت‌گر بخشی از تاریخ و هویت مردمان این دیار است. ظرفیت‌های بومی این شهرستان، در صورت حمایت هدفمند، می‌توانند به الگویی موفق در احیای صنایع‌دستی و رونق تولید ملی بدل شوند.
حصیربافی بخشی از فرهنگ آبدانان است
یکی از بانوان فعال در حوزه صنایع‌دستی از منطقه مورموری شهرستان آبدانان، که از چهره‌های شاخص این هنر است که با عشق و علاقه، زندگی خود را وقف احیای این میراث فرهنگی کرده است.
بتول رستمی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از کودکی با توجه به فرهنگ و سنت‌های منطقه‌مان به کارهای دستی علاقه‌مند بودم. حصیربافی برای من فقط یک هنر نیست، بلکه بخشی از هویت و تاریخ سرزمین‌مان است.
وی بیان کرد: نقشه‌های ذهنی این هنر ریشه در پیشینه مردمان این دیار دارد و کاربردهای آن هم تزئینی و هم مصرفی است؛ از سفره‌های سنتی و ظروف نگهداری حبوبات گرفته تا گلدان، جامیوه‌ای، آینه و شمعدان.
فعالیت ۱۰ کارگاه حصیربافی در آبدانان
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قدمت این هنر گفت: حصیربافی در استان ایلام سابقه‌ای بسیار کهن دارد. یکی از قدیمی‌ترین آثار باستانی کشور، تپه «علی‌کش» شهرستان دهلران است، آثاری که در تپه کشف شده و قدمتی بیش از ۸۰۰۰ سال دارد، نشان‌دهنده پیوند عمیق مردم این منطقه با هنرهای دستی و سنتی است.
فرزاد شریفی افزود: در حال حاضر بیش از ۱۰ کارگاه حصیربافی در شهرستان آبدانان فعال هستند که برای حدود ۴۰۰ نفر به‌صورت مستقیم اشتغال‌زایی کرده‌اند. هنرجویان در شهرستان آبدانان این هنر را فرا می‌گیرند تا ضمن حفظ میراث فرهنگی، زمینه‌ای برای کسب درآمد پایدار نیز فراهم شود.
شریفی با تأکید بر ظرفیت‌های اقتصادی این هنر گفت: محصولات حصیربافی آبدانان به دلیل تنوع و کیفیت بالا، مورد استقبال گردشگران و علاقه‌مندان از سایر شهرها قرار گرفته‌اند.
وی ادامه داد: این هنر در صورت حمایت می‌تواند به رونق تولید و اشتغال در روستاها و حتی مناطق عشایری منجر شود.
وی خاطرنشان کرد: میراث فرهنگی ایلام، نه فقط در موزه‌ها بلکه در دستان هنرمندان زنده است. حمایت از صنایع‌دستی، حمایت از تاریخ، هویت و اقتصاد محلی است.
ایلام به عنوان یکی از قطب‌های صنایع‌دستی کشور شناخته می‌شود
فرزاد شریفی ادامه داد: ایلام گنجینه‌ای از هنرهای اصیل و بومی است. در حال حاضر، صنایع‌دستی استان در بیش از ۳۳ رشته فعال هستند؛ از گلیم و جاجیم گرفته تا چرم‌دوزی، سفال، فلزکاری سنتی و حصیربافی. این هنرها نه‌تنها جلوه‌ای از زیبایی‌اند، بلکه حامل فرهنگ، تاریخ و هویت مردم این منطقه هستند. هر نقش و طرح در آثار هنرمندان ایلامی، بازتابی از طبیعت زاگرس و باورهای بومی است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان ایلام بیان کرد: بیش از ۱۵۰ کارگاه صنایع‌دستی در استان فعال شده‌اند که زمینه اشتغال مستقیم برای صدها نفر را فراهم کرده‌اند.
وی ادامه داد: همچنین ۱۰۵ نمایشگاه و بازارچه صنایع‌دستی برگزار شده و بیش از ۳۱۹ میلیارد ریال تسهیلات حمایتی به هنرمندان پرداخت شده است.
شریفی اضافه کرد: آثار هنرمندان ایلامی در نمایشگاه‌های بین‌المللی از جمله عراق معرفی شده‌اند و چهار فروشگاه تخصصی صنایع‌دستی در استان راه‌اندازی شده است.
وی گفت: تدوین برنامه پنج‌ساله با محوریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در دستور کار قرار دارد.
شریفی ادامه داد: هدف ما ایجاد زیرساخت‌های فروش، توسعه مراکز آموزش، حمایت از برندهای محلی و تبدیل ایلام به مقصد گردشگری فرهنگی است. صنایع‌دستی می‌توانند نقش مهمی در اقتصاد مقاومتی، اشتغال‌زایی و حفظ هویت فرهنگی ایفا کنند و ما تمام تلاش خود را برای تحقق این اهداف به کار خواهیم گرفت.
حصیربافی و دیگر صنایع دستی در حالی از ظرفیت‌های اقتصادی شناخته می‌شوند با مشکلاتی مواجه هستند که نیازمند حمایت مسئولان است.
مهم‌ترین چالش‌های صنایع دستی استان ایلام شامل نبود بازار پایدار، ضعف در بازاریابی، کمبود بسته‌بندی حرفه‌ای، مهاجرت نسل جوان و فقدان آموزش‌های تخصصی است.
بسیاری از هنرمندان با وجود مهارت بالا، به دلیل نبود حمایت‌های ساختاری و بیمه، انگیزه خود را از دست می‌دهند. همچنین عدم برگزاری جشنواره‌های منظم و نمایشگاه‌های دائمی موجب شده محصولات با کیفیت ایلامی در رقابت با کالاهای تجاری کم‌رنگ شوند.
