خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ رشد جمعیت زنان سرپرست خانوار در سال‌های اخیر، طیف وسیعی از مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مهارتی را در پی داشته و همین امر موجب شده است توجه بسیاری از سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان به این قشر معطوف شود.
بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، بیش از ۶۶ درصد از فقرای جهان را زنان تشکیل می‌دهند. این در حالی است که زنان بیش از دوسوم بار کاری را بر دوش می‌کشند، اما تنها ۱۰ درصد از کل درآمد جهانی و یک درصد از ثروت جهان در اختیار آنان است. توانمندسازی زنان، به‌ویژه زنان سرپرست خانوار، یکی از مؤلفه‌های اصلی توسعه پایدار به شمار می‌آید.
طبق آمارهای رسمی، تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی از ۱۸۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۲۷۸ هزار نفر در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است. همچنین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز از یک میلیون و ۱۵۶ هزار نفر در سال ۱۳۹۶ به بیش از یک میلیون و ۲۶۴ هزار نفر در سال ۱۴۰۲ رسیده‌اند.
در عین حال، روند بیمه‌پردازی این گروه در سال‌های اخیر نوسانی بوده است. برای نمونه، زنان شهری سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی که دارای بیمه تأمین اجتماعی بودند، از ۵۳ هزار نفر در سال ۱۳۹۶ به ۴۳ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ کاهش یافتند، اما در سال ۱۴۰۲ دوباره به ۶۵ هزار نفر رسیدند.
برنامه‌های کمیته امداد برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
در همین ارتباط، مهدی متقی‌فر، معاون فرهنگی کمیته امداد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این گروه علاوه بر حمایت‌های مالی و خدمات اشتغال‌زایی، به آموزش‌ها و پشتیبانی‌های فرهنگی و روان‌شناختی نیز نیازمند هستند. از این رو، کمیته امداد و مراکز وابسته، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای در حوزه آموزش‌های فرهنگی، مهارت‌آموزی و سبک زندگی برای این قشر انجام داده‌اند.
وی افزود: در مراکز آموزشی کمیته امداد، خدمات متنوعی از جمله مشاوره تحصیلی، شغلی، فردی و سبک زندگی ارائه می‌شود. همچنین زنان سرپرست خانوار در صورت دستیابی به مهارت‌های لازم، می‌توانند از طریق بنیاد حیات وام اشتغال دریافت کرده و ضمن راه‌اندازی کسب‌وکار، از حمایت این بنیاد در زمینه بازار فروش محصولات خود نیز بهره‌مند شوند.
متقی‌فر با اشاره به اهمیت مهارت‌های فرهنگی و اجتماعی گفت: برنامه‌های ما برای این گروه شامل آموزش در حوزه سبک زندگی، فرهنگ کار، فرهنگ اشتغال و مهارت‌های فرزندپروری است. با توجه به روند رو به افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، بخش قابل توجهی از افراد تحت پوشش کمیته امداد را بانوان تشکیل می‌دهند.
معاون فرهنگی کمیته امداد خاطرنشان کرد: فعالیت‌های ما تنها به مادران بیوه یا مطلقه محدود نمی‌شوند، بلکه دختران مجردی که با مادران خود (به‌ویژه متولدان دهه شصت) زندگی می‌کنند و در شرایطی چون فوت پدر، طلاق یا حتی بدسرپرستی قرار دارند نیز جزو مخاطبان خدمات ما هستند. برای این دختران نیز برنامه‌هایی در حوزه ازدواج، تحصیل، مهارت‌آموزی و توانمندسازی طراحی شده است.
وی در پایان تصریح کرد: تلاش ما این است که گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال (و تا ۴۰ سال) به طور ویژه در این آموزش‌ها قرار گیرند تا ضمن کسب مهارت‌های لازم، امکان انتخاب آگاهانه‌تر در ازدواج و زندگی آینده برای آنان فراهم شود.
چشم‌انداز طرح توانمندسازی
در کنار برنامه‌های کمیته امداد، طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار نیز اهدافی همچون حمایت همه‌جانبه فردی، اجتماعی و اقتصادی از این قشر، هم‌افزایی میان دستگاه‌ها، جلب مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد، تسهیل فرآیند اشتغال و ایجاد امنیت شغلی پایدار را دنبال می‌کند.
اگرچه در سه برنامه نخست توسعه کشور توجه چندانی به زنان سرپرست خانوار نشده بود، اما از برنامه چهارم توسعه به بعد، سیاست‌های حمایتی و توانمندسازی این گروه از زنان جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌ها یافت و امروزه به عنوان یک تکلیف قانونی بر عهده نهادهایی همچون کمیته امداد و سازمان بهزیستی قرار گرفته است.
