به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه با حضور در دانشگاه اسلامی علیگره، در جمع اساتید، دانشجویان و فرهیختگان، به بررسی ابعاد مختلف روابط ایران و هند پرداخت و بر ضرورت حکمی‌سازی این روابط به‌عنوان راهکاری اساسی برای تحکیم و گسترش همکاری‌ها تأکید کرد.
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه در ابتدای سخنان خود، ضمن تشکر از دولت و ICCR هند برای دعوت و فراهم کردن فرصت حضور در دانشگاه‌های مختلف این کشور، به قدمت و عمق روابط تاریخی، فرهنگی و تمدنی ایران و هند اشاره کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه روابط هند و ایران یک داستان کهنه در تاریخ عالم است، افزود: همواره شاهد رفاقت و قرابت بین ایران و هند بوده ایم و این روابط در طول تاریخ ثبت شده است.
وی با اشاره به نقش شخصیت‌های برجسته‌ای همچون فردوسی و ابوریحان بیرونی در این تعاملات، اظهار داشت که این دو کشور در زمینه‌های علمی، فرهنگی، هنر و معماری تأثیرات متقابلی بر یکدیگر داشته‌اند. روابط دوران صفویه نیز در تاریخ ثبت شده و در دوران جمهوری اسلامی نیز روابط حمل و نقل بین‌المللی، فرهنگی و علمی برقرار است.
حکمی‌سازی؛ راهکاری برای روابطی پایدار و متوازن
در ادامه، خسروپناه در پاسخ به سؤالی مهم مبنی بر اینکه چگونه روابط ایران و هند می‌تواند بیش از گذشته محکم‌تر شود؟ گفت: پاسخ کوتاه بنده به این سؤال یک جمله است و آن حکمی‌سازی روابط ایران و هند است.
وی با اشاره به آیات قرآن کریم، تأکید کرد: در قرآن، حکمت به عنوان دانشی معرفی شده است که هم به آبادانی دنیا و هم به سعادت آخرت توجه دارد. خداوند در سوره بقره می‌فرماید: یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشَاءُ وَمَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا (به هر کس که بخواهد حکمت عطا می‌کند و به هر کس حکمت داده شود، خیر فراوانی به او داده شده است). این آیه نشان می‌دهد که حکمت، ویژه اولوالالباب، یعنی صاحبان خرد ناب و عقل خالص است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حکمت در هر دو فرهنگ ایرانی و هندی به چهار عقل نظری، عملی، معاش و معاد توجه دارد، توضیح داد: عقل نظری به درک حقایق و معرفت می‌پردازد، عقل عملی به برنامه‌ریزی برای زندگی و رفتارهای اخلاقی توجه دارد، عقل معاش به مدیریت امور دنیوی و اقتصادی معطوف است، و عقل معاد به سعادت اخروی و حیات پس از مرگ می‌اندیشد. این چهار عقل، در کنار هم، انسان را به سوی کمال و سعادت هدایت می‌کنند.
وی در پایان سخنان خود با تأکید بر نقش حکمت در تقویت روابط فرهنگی و علمی بین ایران و هند، گفت: حکمت می‌تواند به عنوان پلی برای تعامل فرهنگی و علمی بین دو کشور عمل کند. در اندیشه اسلامی و هندی، هر چهار عقل مورد توجه قرار دارد. بر این اساس ما ایرانی‌ها و هندی‌ها می‌توانیم روابطی داشته باشیم که هم دنیای ما آباد شود و هم به آخرت ما آسیب نرسد.
تأکید بر ارزش‌های اخلاقی و معنوی در روابط
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به بررسی اشتراکات فلسفی و فرهنگی بین دو تمدن کهن ایران و هند پرداخت.
وی با اشاره به اهمیت حکمت در اندیشه اسلامی و هندی، تأکید کرد که هر دو مکتب بر چهار عقل نظری، عملی، معاش و عقل پس از حیات تأکید دارند و این اشتراکات می‌تواند پایه‌ای برای تقویت روابط فرهنگی، علمی و تجاری بین دو کشور باشد.
خسروپناه با بیان اینکه حکمت در اسلام و آیات قرآن مورد تأکید قرار گرفته است، افزود: حکمت از فکر راستین نشئت می‌گیرد و این فکر راستین همان خرد ناب است که در هر دو فرهنگ ایران و هند مورد احترام است.
وی همچنین به اشعار شاعران بزرگی مانند حافظ، مولوی و فردوسی اشاره کرد که بر اهمیت حکمت و عقلانیت تأکید داشته‌اند و گفت: حکیم کسی نیست که تنها به علم اکتفا کند، بلکه باید دارای فضیلت، اخلاق و محبت به انسان‌ها باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به لزوم توجه به لقمه حلال در کسب علم و حکمت، گفت: علم و حکمت از لقمه حلال زاییده می‌شود. لقمه حرام انسان را به جهل و غفلت می‌کشاند، اما لقمه حلال انسان را عاشق، با محبت و حکیم می‌سازد.
وی همچنین به نقش حکمت در ایجاد صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز بین ملت‌ها اشاره کرد و گفت: حکمت می‌تواند به عنوان پلی برای تقویت روابط ایران و هند عمل کند و زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر در حوزه‌های فرهنگی، علمی و تجاری باشد.
خسروپناه در پایان بر اهمیت حفظ روابط دوستانه و احترام متقابل بین ملت‌ها تأکید کرد و گفت: ما باید با تقویت حکمت و عقلانیت، روابط خود با هند را بیش از پیش مستحکم کنیم و از این طریق به آبادانی دنیا و آخرت کمک نماییم.
این نشست که با حضور اساتید و پژوهشگران حوزه فلسفه و فرهنگ برگزار شد، فرصتی برای بررسی عمیق‌تر اشتراکات فرهنگی و فلسفی بین ایران و هند بود. همچنین این نشست با پرسش و پاسخ و تبادل نظر میان حاضران به پایان رسید و با استقبال گسترده‌ای از سوی رسانه‌ها و فعالان فرهنگی و علمی مواجه شد.
در چارچوب برنامه‌های فرهنگی و علمی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بازدیدی از کتابخانه مرکزی و موزه ابوالکام آزاد در دانشگاه علیگره هند داشت. در این کتابخانه گنجینه ارزشمند ۱۸ هزار کتاب خطی وجود دارد که از این تعداد، ۱۰ هزار نسخه به زبان فارسی است. این آثار نشان‌دهنده پیوندهای تاریخی و فرهنگی عمیق میان ایران و شبه قاره هند است.
همچنین در ادامه این برنامه، استاد خسروپناه از آرامگاه و موزه سید احمدخان هندی، بنیانگذار دانشگاه علیگره و چهره تاثیرگذار در تاریخ آموزش هند، بازدید کرد.
