تینا مزدکی_ نشانه‌ای از تداوم وعده رفع فیلترینگ دیده نمی‌شود. رفع فیلتر واتساپ، آن‌هم پس از چند ماه اختلال، تنها گشایشی بوده که بیشتر به یک استثنای مقطعی شباهت داشت و درواقع، باوجود شروع یک مسیر اصلاحی. به علت مقاوت زیاد شورای عالی فضای مجازی، فیلترینگ گسترده همچنان پابرجاست و اقتصاد دیجیتال همچنان زیر فشار، و صدایی از تصمیم‌گیران به‌گوش نمی‌رسد که نشان دهد بازگشت به مسیر رفع محدودیت‌ها در دستور کار است. در این فضای مبهم و پرتناقض، با حمیدرضا احمدی، درباره‌ی چرایی این وضعیت و چشم‌انداز پیش‌رو گفت‌وگو کرده‌ایم.
تمایل دولت به انجام حداقلی‌ترین کارها
حمیدرضا احمدی نایب رییس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، در پاسخ به این پرسش که پس از رفع فیلتر واتساپ، برخی تحلیلگران این اقدام را نشانه‌ای از تغییر رویکرد دولت در قبال پلتفرم‌های جهانی تلقی کردند، چرا این روند ادامه پیدا نکرد، گفت:«همان‌طور که می‌دانید، اطلاعات بسیار کمی از جلسات داخلی مربوط به این موضوع به بیرون درز کرده است و ما صرفاً می‌توانیم در فضای بیرونی حدس‌هایی بزنیم. اگر دولت امتیازی را به مردم بدهد، مانند برداشتن فیلترینگ از تلگرام یا اینستاگرام، این اقدام می‌تواند یک پیروزی برای مردم و دولت محسوب شود. اما به نظر می‌رسد دولت نیازی به چنین بردهایی نمی‌بیند و بیشتر به‌دنبال رسیدن به وفاق و اجماع با طرف مقابل است. از نظر من، آنها تمایل دارند حداقلی‌ترین کارها را انجام دهند و از تصمیمات رادیکال پرهیز کنند. در واقع ترجیح می‌دهند به‌عنوان جریان میانه‌رو شناخته شوند و برداشتن فیلترینگ از تلگرام یا اینستاگرام، آنها را در نگاه سایر اصول‌گرایان از این چارچوب خارج می‌کند. در حالی‌که باید نگاه‌شان به مطالبات مردم باشد، به‌نظر می‌رسد با شعار وفاق و اجماع، رفع فیلتر این پلتفرم‌ها برایشان رادیکال جلوه می‌کند.»
او همچنین در پاسخ که این پرسش که با توجه به اینکه ادامه‌ی فیلترینگ، به‌ویژه در حوزه‌هایی همچون تبلیغات، فریلنسری و تجارت آنلاین، موجب اختلال در اقتصاد دیجیتال شده است، چرا صدای این آسیب هنوز در سطح تصمیم‌گیران شنیده نمی‌شود، گفت:«مهم‌ترین مسئله این است که اولویت اول دولت، اقتصاد نیست. شاید اقتصاد در رتبه‌های سوم یا چهارم اولویت‌ها قرار داشته باشد. اگر اقتصاد اولویت و دغدغه‌ی اصلی آنها بود، باید کیفیت اینترنت را تا حدی بالا می‌بردند که کسب‌وکارها بتوانند نهایت بهره‌برداری را از این بستر داشته باشند.»
زیرساخت؛ بهانه‌ای قابل قبول یا مانعی ساختگی؟
در ادامه این گفت‌وگو نایب رئیس کمیسیون اینترنت انحمن تجارت الکترونیک در پاسخ به این پرسش که برخی از مسئولان رفع فیلترینگ مستلزم آماده‌سازی زیرساخت‌ها می‌دانند، آیا این ادعا از منظر فنی قابل قبول است، گفت:«به‌نظر من و تا جایی که متوجه شده‌ام، این ادعا تا حدودی صحیح است، اما نمی‌توان آن را بهانه‌ی اصلی دانست. از آغاز به کار دولت جدید مدت قابل توجهی گذشته است، شاید حدود هفت یا هشت ماه و اگر مشکل فنی یا زیرساختی وجود داشت، باید تاکنون رفع شده باشد. بنابراین، اگر هنوز این موانع پابرجاست، یا اراده‌ای برای رفع آن وجود ندارد، یا توانایی لازم در این زمینه نیست.»
او در مورد چرایی لزوم این زیرساخت‌ها این طور توضیح داد:«مثالی می‌زنم؛ وقتی آب یا برق یا گاز یک منطقه قطع می‌شود، نمی‌توان از مردم خواست که خودشان برای تأمین آن اقدام کنند. این وظیفه‌ی حاکمیت است. حالا اگر بخواهند برای منطقه‌ای پرجمعیت زیرساختی مثل اینترنت فراهم کنند، آن هم با افزایش کاربران و محتوای حجیم‌تر نسبت به گذشته، طبیعی‌ست که به لوله‌کشی یا ظرفیت جدید نیاز باشد. اما این‌طور نیست که فراهم‌سازی آن، سال‌ها زمان ببرد. این زیرساخت باید در یک بازه‌ی چندماهه فراهم می‌شد و اگر نشده، یا علاقه‌ای به انجام آن نیست، یا ناتوانی در اجرا وجود دارد.»
تمایلی به استفاده از تریبون وجود ندارد
او در آخر در پاسخ به این پرسش که در ایام انتخابات، وعده‌هایی در خصوص رفع فیلترینگ داده شد. اما پس از مدتی، بحث «لزوم اجماع» مطرح شد. این موضع دولت را چطور ارزیابی می‌کنید، گفت:«می‌دانیم که رئیس‌جمهور قدرت صددرصدی برای برداشتن فیلترینگ ندارد، اما می‌تواند در این مسیر نقش ایفا کند و ورود جدی‌تری به موضوع داشته باشد. او می‌تواند موضوع را در دستورکار قرار دهد و پیگیری کند، ولی شاید آن طرف مقابل، از این رویکرد ناراحت شوند. با این حال، حتی اگر محدودیت‌هایی از منظر بروکراتیک وجود داشته باشد، این انتظار وجود دارد که رئیس‌جمهور از تریبون خود استفاده کند. او به‌عنوان نماینده‌ی مردم و فرد منتخب، قدرت بالایی در استفاده از تریبون ریاست‌جمهوری دارد تا بتواند فشار وارد کند. اما آن‌چه تا به امروز دیده‌ایم، این است که تمایلی به استفاده از این تریبون برای فشار وجود ندارد. ترجیح داده‌اند همواره همان ظاهر میانه‌رو را حفظ کنند.»
۵۸۳۲۳
