مبنای شالوده‌شکنی افروغ شناخت مسئله بود

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم دومین سالگرد درگذشت عماد افروغ امروز دوشنبه ۲۵ فروردین ماه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

مهدی شقاقی معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در ابتدای این مراسم گفت: اواخر سال گذشته برنامه بزرگداشت مفاخر فرهنگی و علمی کشور را در برنامه خود قرار دادیم و به منزل دکتر محسنیان راد رفتیم و از سال‌ها حضورشان در عرصه علم و فرهنگ تقدیر کردیم. امسال هم در مراسم بزرگداشت عماد افروغ در خدمت اهالی فرهنگ و ادب هستیم تا بیشتر افکار و اندیشه‌های ایشان را نشر دهیم.

وی افزود: در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات هسته فکری مطالعاتی عماد افروغ به دبیری دکتر جوادزاده تشکیل شده است. امید است بتوانیم با برنامه‌های این هسته و دیگر نهادهایی که وارد این عرصه شدند گفتار و کردار ایشان را به عرصه عمومی بیاوریم.

عماد افروغ هم اصولگرا بود و هم اصلاح‌طلب

پدرام جوادزاده دبیر هسته علمی مطالعاتی عماد افروغ نیز در بخش دیگر این مراسم با اشاره به اهداف تشکیل این هسته بیان کرد: سه ماه پیش در چرخه تقدیر از این چهره علمی، توفیق دبیری هسته بر دوش من قرار گرفت. هدف ما این بود که بازخوانی ای از اندیشه‌های مرحوم افروغ برای پاسخ به معضلات فرهنگی داشته باشیم. از لحظه‌ای که کتاب دیالکتیک سینمای ایشان را باز کردم این فکر در من هست که چرا این هسته در زمان حیات ایشان شکل نگرفت و دولت‌های قبل سراغ ایشان نرفتند اولاً بود که از ظرفیت‌های ایشان استفاده شود.

جوادزاده با توصیفی از عماد افروغ بیان کرد: در این ۲ سال برخی سعی کردند افروغ را به جناح خاصی منصوب کنند ولی قطعاً ایشان نه اصولگرا بود و نه اصلاح طلب و قطعاً هم اصولگرا و اصلاح طلب بود. ایشان وضعیت امروز ما را چند سال قبل خیلی جزئی شرح داده است.

وی در خواهشی از مسئولان و دست‌اندرکاران کشوری گفت: ما پژوهشگران همچنان کتاب‌ها را بازخوانی می‌کنند اما این خواهش را داریم که خروجی‌های هسته به گوش اهل مدیریت و مدیران کشور برسد.

افروغ در شالوده‌شکنی مسئله شناسی می‌کرد

علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور نیز پشت تریبون این مراسم رفت و درباره افروغ بیان داشت: اوایل دهه هفتاد مجله راهبرد چاپ می‌شد که یک شماره آن درباره نظریه‌های انقلاب بود و اولین مواجه و آشنایی من با افروغ از مقاله‌ای که در این نشریه چاپ کرد شکل گرفت.

وی در ادامه برگزاری این جلسه را تنها یک بزرگداشت ندانسته و اضافه کرد: این جلسه تنها یک مراسم بزرگداشت نیست بلکه تداوم یک منش و اندیشه است. همینطور توجه و تذکر به خودمان بابت کسی است که از دست دادیم لذا باید به منش و افکار افروغ هم بپردازیم.

ربیعی نسبت جامعه شناسان با جامعه را در عصر حاضر کم دانست و افزود: ایشان فروغ جامعه و فروغ منش را داشت. دسته‌ای در علوم اجتماعی علمی می‌آموزند و درسی می‌دهند، یک‌گام جلوتر عده‌ای مسئله شناسی و علت‌یابی می‌کنند. دسته‌ای دیگر تنها نقد می‌کنند و گویا کارشان توصیف وضعیت است که هرچه منفی تر باشد بازخورد بیشتر می‌گیرد. من هم شالوده‌شکنی را قبول دارم چرا که اولین گام در ایجاد مسیر جدید است اما نباید در این گام متوقف شد. اگر افروغ شالوده‌شکنی و مسئله شناسی می‌کرد درست مسئله را می‌شناخت، چیزی که امروز آن را کمتر می‌بینیم.

وی بیان داشت: ایشان کنش علوم اجتماعی داشت و ایده نقد درون گفتمانی را مطرح کرد که اگر چنین شود در فهم مشترک از مسائل موفق بوده‌ایم. افروغ ایستادن کنار مردم و راهگشایی برای بهبودی حال مردم را دنبال می‌کرد. نظریه پردازی با منشی میانجی‌گرایانه بود. میانجی‌گری راه بی‌بدیل امروز است و یکی از مشکلات ما این است که میانجی‌ها با جنس جامعه شناسی نداریم.

افروغ مرزبندی‌های جدیدی عرضه کرد

علیرضا شجاعی زند دارنده اولین دوره جایزه عماد افروغ نیز در ادامه مراسم با اشاره به خصوصیاتی از این جامعه شناس و نظریه‌پرداز بیان کرد: افروغ ابایی از ابژه کردن افراد و موضوعات نداشت. بحثی داشتیم و به صراحت به این موضوع تاکید کرد و خودش هم ابایی از ابژه شدن نداشت همانطور که هرچقدر بیشتر پیرامون اندیشه اندیشمندی بحث کنیم خود آن اندیشمند هم استقبال می‌کند.

وی افزود: برخی طوری از او سخن می‌گویند که گویی یک منتقد مرزی است. اما ایشان مبنا داشت. او متعلق به گفتمانی است که مرز بندی‌ها را تغییر داده و مرزبندی‌های دیگری را عرضه کرده است که این به معنای انسان مرزی که در لحظه موقعیتش را عوض می‌کند نیست.

شجاعی زند گفت: ذات انگاری که داشت برخواسته از ذات انگاری ای بود که به آن اعتقاد داشت. ایشان معتقد به دین زندگی بود، یعنی دینی که همه زندگی را در بر بگیرد و در حاشیه نباشد بلکه دین تمام زندگی باشد.