به گزارش خبرگزاری مهر، سازمان اوقاف و امور خیریه، با توجه به گستردگی مأموریت‌ها و تنوع فعالیت‌ها در سطوح مختلف – از ستاد مرکزی تا بقاع متبرکه و مؤسسات وابسته – همواره در تلاش بوده است تا فرایند تخصیص و مصرف بودجه را شفاف و قابل کنترل نگه دارد. در این مسیر، الزامات قانونی برنامه‌های توسعه، قوانین بودجه سنواتی و دستورالعمل‌های مدیریت خدمات کشوری، ضرورت بازنگری جدی در روش سنتی بودجه‌ریزی سازمان را آشکار ساخت. اکنون این نهاد دولتی با تغییر رویکرد به سمت نظام بودجه‌ریزی راهبردی-عملکردی، گامی بلند در جهت پاسخگویی بهتر به ذی‌نفعان و مدیریت بهینه منابع برداشته است.
در ادامه، گفت‌وگو با آقای مهدی فتحعلی، مشاور معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی سازمان اوقاف و امور خیریه، را می‌خوانید.
*چرا سازمان اوقاف و امور خیریه به‌سراغ استقرار «نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و عملیاتی» رفته است؟
سازمان اوقاف، به‌دلیل گستردگی جغرافیایی و تنوع فعالیت‌ها – از ستاد مرکزی تا بقاع متبرکه و مؤسسات وابسته – نیازمند سیستمی بود که شفافیت در هزینه‌ها و پاسخگویی به ذی‌نفعان را تضمین کند. اجرای دستورالعمل‌های رهبری و قوانین برنامه‌ریزی سنواتی و بودجه، و الزام به مدیریت هزینه‌های عمومی، ما را به طراحی این نظام ترغیب کرد.
*ساختار این نظام چگونه است و چه تفاوتی با بودجه‌ریزی سنتی دارد؟
در بودجه‌ریزی سنتی، منابع عمدتاً به سرفصل‌های هزینه‌ای تخصیص می‌یافتند؛ اما در نظام عملیاتی–عملکردی، هر مأموریت و فعالیت مشخص همراه با اهداف و شاخص‌های عملکردی تعریف‌شده، بودجه دریافت می‌کند. این مدل امکان می‌دهد خروجی‌ها و نتایج کار به‌روشنی اندازه‌گیری و از تخصیص منابع به فعالیت‌های کم‌بازده جلوگیری شود.
*چه مزایایی برای سازمان به‌همراه دارد؟
*شفافیت مالی افزایش می‌یابد و ذی‌نفعان (مردم، دولت و سایر نهادها) می‌توانند روند هزینه‌کرد را پیگیری کنند.
با اتکا بر اطلاعات عملکردی، تخصیص منابع به اولویت‌ها بهینه می‌شود.
مدیران می‌توانند نقدینگی و نیازهای مالی را دقیق‌تر پیش‌بینی و برنامه‌ریزی نمایند.
*مراحل اجرایی این طرح از چه گام‌هایی تشکیل شده است؟
۱. تحقیق و مطالعات مقدماتی: بررسی ساختارهای مشابه در سایر نهادها و جمع‌آوری بهترین رویه‌ها.
۲. طراحی اولیه نظام: تعریف مأموریت‌ها، اهداف کلان، شاخص‌های عملکرد و چارچوب گزارش‌گیری
۳. تدوین دستورالعمل و زیرساخت‌های نرم‌افزاری: تأمین پلتفرم‌های لازم برای ثبت و تحلیل داده‌های عملیاتی.
۴. فاز آزمایشی در سال ۱۴۰۴: اجرای پایلوت در چند واحد سازمانی و ارزیابی نتایج.
۵. گسترش کامل: پس از ارزیابی و رفع مشکلات، پیاده‌سازی در سراسر ستادها، استان‌ها، موقوفات و مؤسسات وابسته.
مهم‌ترین نقاط قوت و چالش‌های پیش روی این پروژه کدام‌اند؟
ساختار شفاف و مبتنی بر شاخص‌های کمی، مشارکت مدیران واحدها در تدوین اهداف و امکان تهیه گزارش‌های تحلیلی روزآمد، نقاط قوت این پروژه است و از جمله چالش‌های این پروژه می‌توان به مواردی مانند نیاز به آموزش گسترده نیروی انسانی، تأمین زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و هماهنگی میان دستگاه‌ها و زیرمجموعه‌های پراکنده جغرافیایی اشاره کرد.
چشم‌انداز این نظام بودجه‌ریزی را چگونه ترسیم می‌کنید؟
هدف نهایی، رسیدن به «بودجه‌ریزی شفاف، پاسخگو و کارآمد» است که کیفیت خدمات را ارتقا دهد و از منابع عمومی حداکثر بهره‌برداری را کند. امید داریم با به‌کارگیری فناوری اطلاعات و فرهنگ‌سازی درون‌سازمانی، این چشم‌انداز ظرف چند سال آینده محقق شود.
